10 lat temu w Pruszczu Gdańskim

odbyła się wystawa:

"Pruszcz Gdański 1807-1814 - Śladami Marszałka Lefebvre'a i Cesarza Napoleona".

W piątek 29 sierpnia w dawnej plebanii przy ul. Wojska Polskiego 34 w Pruszczu Gdańskim

To właśnie tutaj w 1807 r. marszałek Lefebvre, dowodzący odbijaniem Twierdzy Gdańsk z rąk Prusaków, gościł przez ponad dwa tygodnie.

Na wystawie zobaczyliśmy m.in. kilkaset zabytkowych przedmiotów z epoki: białą broń, broń czarno prochową, klamry, odznaki, oporządzenie codziennego użytkowania.

François Joseph Lefebvre(ur. 25 października 1755 w Rouffach, zm. 14 września 1820 w Paryżu) – francuski żołnierz, książę Gdańska i Marszałek Francji.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Joseph_Lefebvre

: François Joseph Lefebvre

Napoléon Bonaparte Napoleon I (ur. 15 sierpnia 1769 w Ajaccio na Korsyce, zm. 5 maja 1821 w Longwood na Wyspie Św. Heleny) – francuski wojskowy, Pierwszy Konsul Republiki Francuskiej 1799–1804, cesarz Francuzów w latach 1804–1814 i 1815, prezydent (1802–1805), a następnie król Włoch (1805–1814), Suweren Wyspy Elba (11 kwietnia 1814 – 20 marca 1815)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Napoleon_Bonaparte

: Napoléon Bonaparte

Napoléon Bonaparte

Na starym forum pruszcz pojawiła się krótka relacja z teleexpressu.

https://www.youtube.com/watch?v=ecwQpAQLwzs

Zainteresowaliśmy się tematem:

Bracia diabła XIX wieczna francuska jednostka wojskowa

Historia tyczy sie wojen napoleońskich.

Konflikt sięga daty 1799 kiedy do władzy dochodzi Napoléon Bonaparte.

Za ich końcową datę uznaje się 20 listopada 1815 – po ostatecznej klęsce w bitwie pod Waterloo i podpisaniu drugiego traktatu paryskiego w 1815 roku.

Polska znika z map Europy za sprawą rozbiorów w latach 1772–1795.

Nas interesują walki o Gdańsk lata 1807 a w szczególności 1813 rok, podczas kampanii rosyjskiej.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojny_napoleo%C5%84skie

OBLĘŻENIE GDAŃSKA (1807)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Gda%C5%84ska_(1807)

Od 23 stycznia 1793 roku Gdańsk znajdował się pod zaborem pruskim

Starcie zbrojne miało miejsce w 1807 roku, w trakcie wojny z IV koalicją antyfrancuską.

Walki o Gdański 1807

Wojska napoleońskie w niespełna trzy miesiące zmusiły garnizon miasta do kapitulacji.

Utworzone zostało Wolne Miasto Gdańsk, które istniało do roku 1814.

OBLĘŻENIE GDAŃSKA (1813)

Zima 1812/13 i rosyjski mróz pokonały wielką, niezwyciężoną armię i zmusił do odwrotu.

Wódz – Bonaparte zdecydował, że główna linia jego obrony będzie opierała się na rzece Wiśle,

z Wolnym Miastem Gdańskiem jako głównym punktem oporu.

I wtedy się zaczął koszmar Gdańska. zwanym także "Gibraltarem Bałtyku”

Miasto oblegały armia rosyjska i pruska, a wewnątrz broniły się wojska francuskie.

Trwało to blisko jedenaście miesięcy.

Okropny czas.

Decyzję o kapitulacji podjęto po wielkim pożarze, który nocą 31 października 1813 roku,

strawił południową część Wyspy Spichrzów z zapasami żywności.

Kapitulację podpisano 29 listopada.

Gdańsk znowu stał się pruskim miastem.

http://www.gdanskstrefa.com/najstarszy-w-gdansku/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Gda%C5%84ska_(1813)

Po klęsce Wielkiej Armii, Napoleon Bonaparte wyznaczył linię obrony

opartą o Wisłę, z Gdańskiem (Wolne Miasto Gdańsk) jako jednym z głównych punktów oporu. Francuski garnizon miasta został wzmocniony przez część wycofujących się żołnierzy pod dowództwem marszałka Rappa.

Jean Rapp (ur. 27 kwietnia 1771 w Colmar w Alzacji, zm. 8 listopada 1821 w Rheinweiler w Badenii) – francuski generał epoki napoleońskiej.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jean_Rapp

Jean Rapp

"Gibraltar Bałtyku" w sumie liczył niemal 40 tys. żołnierzy, wraz z 19 generałami.

Jednak w wyniku ran i chorób zaledwie 15 tys. było zdolnych do walki.

Pan Cezary Wołodkowicz

młody badacz zajmujący się epoką napoleońską

podpowiada:

Co do liczebności garnizonu na początku oblężenia 1813 to te 36 tysięcy, pochodząca ze wspomnieniowej pracy La Vie du general Campredon, pisanej po blisko 20
latach, należy włożyć moim zdaniem między bajki.

W grudniu i styczniu 1813 dokonywano spisu jednostek napoleońskich, wchodzących
do Gdańska, były to odpowiednio 15 grudnia 1812 oraz 3 i 7 stycznia
1813, już wówczas znalazły się w Gdańsku owe cztery dywizje, 7, 30, 33 i 34 plus kawalerię Cavaignaca, a także zakłady różnych oddziałów, które nie zdążyły się ewakuować, i ich liczebność podano łącznie na około 27 tysięcy.

Ostatni spis (brudnopis) oddziałów z Gdańska, do wicekróla Eugeniusza dowódcy Wielkiej Armii wówczas, wysłano w połowie stycznia zachował się on w Archives Nationales, podano tam liczbę około 25 tysięcy.

Siły rosyjskie wyznaczone do zdobycia miasta liczyły 15 tys. ludzi – było to głównie pospolite ruszenie z okolic Nowogrodu.

Pierwsze oddziały pojawiły się pod miastem 15 stycznia 1813,

a ich działania – w związku ze słabym wyszkoleniem – ograniczyły się do zablokowania dróg transportowych i komunikacyjnych miasta.

W dniach 5-6 marca trwało rosyjskie natarcie na ówcześnie pod gdański

Chełm,

Siedlce,

Orunię

i Wrzeszcz,

które po zaciekłych walkach zostały zdobyte.

27 kwietnia pod miasto przybył książę Aleksander Wirtemberski, który przejął dowództwo w oblężeniu miasta.

Szacuje się, że do 1 maja francuski garnizon miasta stracił ok. 10 tys.

ludzi, z czego niemal 90% w wyniku chorób.

Alexandre de Württemberg

Aleksander Fryderyk Karol Wirtemberski

< Alexandre de Württemberg> (ur. 24 kwietnia 1771 Mompelgard, zm. 4 lipca 1833 w Gocie) – książę Wirtembergii, generał rosyjski.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Fryderyk_Wirtemberski_(1771%E2%80%931833)

DOUANES IMPERIALES:

- elitarna służba ochrony granic I Cesarstwa Francuskiego, powołana przez Napoleona w 1804.

Oficjalnie nie wchodziła w skład wojska francuskiego.

Celnicy zachowują się jak prawdziwa armia.Walczą z przemytem towarów w porozumieniu z wojskiem, są świetnymi żołnierzami na stanowiskach w

urzędzie celnym, bez względu na to, czy są Francuzami, czy obywatelami
krajów zaanektowanych.

Walczą podczas oblężenia Hamburga.

Korpus obejmuje jednostki piechoty, ale także eskadrę kawalerii i kompanię artylerii, a także marynarkę wojenną.

Pan Cezary Wołodkowicz

młody badacz zajmujący się epoką napoleońską

podpowiada:

Celnicy zasadzki mogli organizować w Hamburgu, gdzie była ich centrala zwierzchnia i gdzie mieściła się tzw. komisja pryzów,

Względem Gdańska brak wiadomości o tym, by celnicy organizowali zasadzki na morzu. W samym Gdańsku napoleońskim funkcjonuje flota kaperska, licząca od kilku do kilkunastu jednostek, głównie szalup kanonierskich, załogi stanowią po części marynarze gdańscy zaciągnięci jako kaprowie oraz żołnierze garnizonu, w latach 1809-1811 głównie Polacy, którzy za służbę na statkach otrzymywali dodatek do żołdu oraz prawo do udziału w łupach.

Niekiedy bywały one spore, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę zaległości z żołdem, na które cierpieli Polacy stacjonujący w Gdańsku.

O celnikach nie ma mowy w raportach Rappa.

Nie było ich wielu, zapewne raptem od kilkudziestu do kilkudziesięciu, niestety nie ma dokładnych danych.

W materiałach dotyczących wpłynięć statków do portu gdańskiego, które zgłaszał Rapp do ministra administracji wojennej, ale również swojemu zwierzchnikowi marszałkowi Davoutowi, w kontekście wejścia Fracuzów na statki zawsze jest mowa o żołnierzach garnizonu.

Funkcjonariusze celni, ale także żołnierze wybrani z najlepszych strzelców, stworzą
kompanię snajperów. Są odpowiedzialni za obsługę ogromnych dział karabinowych i wstrzymują siły wroga z dala od bastionów.

Mundur z epoki Habit cesarskiego porucznika celnego w 1809

https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_de_la_douane_militaire_(France)

Jej funkcjonariusze nosili zielone uniformy, skrojone na wzór fraku oraz
charakterystyczne guziki z orłem a nad nim było oko opatrzności

https://pl.wikipedia.org/wiki/Douanes_Imperiales

Żołnierze w mundurach z epoki

Według relacji, ze względu na doświadczenie, zadania jakie wykonywali

działali w Gdańsku<najprawdopodobniej>.

I być może w diabelskiej kompani.

O ich przysłanie do Gdańska zabiegał generał Jean Rapp.

DYWIZJA GDAŃSKA:

– dywizja niemiecko - polska okresu napoleońskiego w służbie francuskiej.

W armii napoleońskiej oznaczona była numerem 7.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Dywizja_Gda%C5%84ska

Guzik z epoki, artyleryjski z nr.7

Będący pod protektoratem Cesarstwa Francuzów Garnizon Gdańska tworzyły przede wszystkim jednostki polskie.

Były to:

10 pułk piechoty

11 pułk piechoty

5 pułk piechoty

W 1812, wraz z 16 kompanią artylerii pieszej

kpt. Jana Leppiege

i 1 kompanią artylerii konnej

kpt. Władysława Ostrowskiego

oraz kompanią saperów

por. Dyonizego Suchowskiego,

stanowiły trzon utworzonej z garnizonu gdańskiego

dywizji piechoty

gen. Karola Ludwika Grandjeana

- Dywizji Gdańskiej.

Walki dywizji:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Dywizja_Gda%C5%84ska#Walki_dywizji

13 stycznia 1813 oddziały dywizji wkroczyły na teren twierdzy gdańskiej.

W połowie stycznia 1813 oddziały polskie Dywizji Gdańskiej, liczyły 5835 żołnierzy. Dywizja Gdańska, wraz z dwiema dywizjami francuskimi oraz częścią korpusu bawarskiego stanowiła załogę twierdzy. Początkowo dywizja broniła miasta od południa i zachodu. Często organizowano też wypady przeciw pruskim i rosyjskim bateriom artylerii oraz celem uzupełnienia zapasów żywności.

5 i 6 marca nieprzyjaciel zaatakował twierdzę. Pierwszy atak nie odniósł spodziewanego skutku. Kolejne skierowane zostały na Chełm, Orunię, Wrzeszcz i Siedlce. Miejscowości kilkakrotnie przechodziły z rąk do rąk.

24 marca walczono o przedmieście Święty Wojciech. Brygada gen. Radziwiłła wzmocniona 11 pułkiem piechoty, zdobyła lazarety, magazyny prowiantu i stado bydła.

15 kwietnia walczono o Brętowo.

Nocą 27 na 28 kwietnia dokonano udanego wypadu na Mierzeję Wiślaną.

Wzięto przy tym 290 jeńców, doprowadzono do twierdzy dziesiątki wozów z żywnością i paszą, stad owiec i świń oraz 800 sztuk bydła rogatego.

Z okazji Święta Wielkiej Nocy podczas parady wojskowej gen. Jean Rapp wystąpił w polskim mundurze, a polska 1 kompania artylerii konnej kpt. Ostrowskiego zyskała miano "baterii piekielnej".

9 czerwca gen. Rapp zorganizował wypad na Orunię Prawe skrzydło stanowiła brygada gen. Radziwiłła. Bataliony polskie pod dowództwem ppłk. Piotra Szembeka oraz majorów Poniatowskiego i Deskura uderzały z ogromnym impetem. Doprowadziło to do opanowania i utrzymania Oruni.

10 czerwca podpisano ponad dwumiesięczne zawieszenie broni. Wykorzystano je na uzupełnienie zapasów żywności, naprawę fortyfikacji i broni.

28 i 29 sierpnia 1813 połączone siły rosyjsko-pruskie przystąpiły do szturmu. W bojach o Orunię, Wrzeszcz, Siedlce i Stogi wsławiły się 11 pułk piechoty i 9 pułk ułanów. Atak został odparty. Wówczas oblegający podjęli systematyczny artyleryjski ostrzał fortyfikacji i miasta.

Od końca sierpnia do końca listopada spadło na miasto ponad 200 tysięcy pocisków.

Morderczy ostrzał i klęska Wielkiej Armii w bitwie pod Lipskiem przesądziła o losie Gdańska.

29 listopada przystąpiono do rozmów kapitulacyjnych.

Dywizja liczyła wtedy zaledwie 3626 żołnierzy.

Przeziębienia oraz "tyfus głodowy" zdziesiątkował załogę.

2 stycznia 1814 opuściły Gdańsk polskie pułki. W ręce rosyjskie dostały się orły pułkowe 10 i 11 pułków piechoty, wystawione jako później trofea w Soborze Kazańskim w Petersburgu.

Orła 5 pułku piechoty ocalił gen. Radziwiłł i złożył w go w lapidarium w rodzinnym Nieborowie. Oddziałom polskim gwarantowano początkowo połączenie z Wojskiem Polskim we Francji.

Car Aleksander zmienił jednak postanowienia i żołnierze polscy powrócili do Księstwa Warszawskiego.

W końcu 1814 żołnierze stawili się w miejscach koncentracji swych pułków.

Po reorganizacji w 1815 Wojska Polskiego, pułki te utworzyły 5 pułk piechoty liniowej.

Oblężenie i kapitulacja Gdańska.

Polacy i Władysław syn Tomasza Ostrowskiego sławą się tu okryli

Fragment z "Żywot Tomasza Ostrowskiego, ministra Rzeczypospolitej", Tom 2

Akcja z 5 marca chlubny dzień oblężenia:

Władysław Tomasz Ostrowski herbu Rawicz (ur. 7 marca 1790 w Warszawie, zm. 21 listopada 1869 w Krakowie) – marszałek Sejmu Królestwa Polskiego w czasie powstania listopadowego, hrabia (od 1798) Za udział w kampanii 1812 przeciwko Rosji nagrodzony nadaniem krzyża Legii Honorowej. W 1813 został podpułkownikiem artylerii konnej. Z polecenia gen. Jana Henryka Dąbrowskiego przeprowadził w sierpniu 1814 w Petersburgu rozmowy z carem Aleksandrem I na temat przyszłości Księstwa Warszawskiego.

https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Ostrowski

Władysław Tomasz Ostrowski herbu Rawicz

http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/wladyslaw-tomasz-ostrowski#text

https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Ostrowski

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=4329

17 I 1813 kompania artylerii konnej powróciła do Gdańska z pięcioma
działami i pozostała w tej twierdzy do kapitulacji.

Trzeba nadmienić,że w tej kompani służył młody

podporucznik Józef Bem,

który w czasie oblężenia dosłużył się stopnia porucznika.

Prawdopodobnie latające nad
Gdańskiem angielskie race kongrewskie

https://pl.wikipedia.org/wiki/Raca_kongrewska

zainspirowały Bema do badań nad rakietami w armii Królestwa Polskiego?

Kanonierzy Borowski i Moszyński z
tej kompani weszli w skład

elitarnej "piekielnej kompanii" kpt. Chambura

http://napoleon.nazwa.pl/napoleon2014/forum/viewtopic.php?t=34&p=149

Podwójna "kapitulacja" Polaków.

Atak na Gdańsk trwał. Potężne bombardowanie i pożary w tym spichlerzy zdemoralizowały sporą część obrońców. Załoga, generał Rapp negocjował poddanie. Polacy nie tylko odmówili ale po zdradzie Moskali odnośnie warunków kapitulacji wpadli na iście szatański plan.

BRACIA DIABŁA. XIX-WIECZNA FRANCUSKA JEDNOSTKA WOJSKOWA:

Ochotnicy gdańscy do zadań specjalnych , których nazywano

Freres de Diable

Compagnie infernale

les enfants perdus

"l’Infernale"Chambure

Główna nazwa "l’Infernale"Chambure pochodzi częściowo od nazwiska dowódcy

de Chambure

dokładnie:

Laurent Augustin Pelletier de Chambure - francuski żołnierz, urodzonym 30 marca 1789 r. w Vitteaux (Côte-d'Or) i zmarł na cholerę 11 lipca 1832 r. w Paryżu.

W 1813 r., Podczas oblężenia Gdańska, zebrał najbardziej nieustraszonych żołnierzy wszystkich jednostek, nazywanym piekielnym, z którymi prowadził walkę za liniami wroga.

Został wzięty do niewoli podczas kapitulacji miasta i nie wrócił do Francji aż do 1815 roku.

Laurent Augustin PELLETIER DE CHAMBURE

lub LEPELLETIER DE CHAMBURE

http://arnauld.divry.pagesperso-orange.fr/chambure.htm

http://napoleon-monuments.eu/ACMN/PelletierdeChambure.htm

https://fr.wikipedia.org/wiki/Laurent_Augustin_Pelletier_de_Chambure

Laurent Augustin Pelletier de Chambure

Pan Cezary Wołodkowicz podpowiada:

Kompania składała się z ochotników, z których 24-letni Laurent Augustin Pelletier de Chambure wybrał najlepszych i najbystrzejszych.

Byli oni uzbrojeni w karabiny dragonów, krótsze niż zwykłe karabiny piechoty, parę pistoletów, krótkie szable piechoty tzw. sabre-briquets.

Kompania miała być przeznaczona do rajdów za liniami wroga, niszczenia składów zaopatrzenia i amunicji, a także niszczenia artylerii.

Został mianowany kapitanem 8 lutego 1813 roku i został wysłany do sztabu Rappa.

Brał udział w obronie Gdańska w 1813 r., dwukrotnie ranny.

Wykonuje wspaniałe akcje za liniami wroga, na czele oddziału zwanego piekielnym lub zagubionymi dziećmi. Chambure przeżył oblężenie, następnie awansował na pułkownika.

Zmarł na cholerę w 1832 r., pełniąc funkcję oficera sztabowego marszałka Soulta podczas inwazji na Algierię. Napisał szereg prac o Napoleonie

Kompania piekielna:

Fragment z "Żywot Tomasza Ostrowskiego, ministra Rzeczypospolitej", Tom 2

WYPAD NA SOBIESZEWO

5 listopad

Podczas gdy oblężeni wszystkie swoje wysiłki skierowali przeciwko atakom z Biskupiej Górki <Bischofsberg>, kapitan Chambure, 5 listopada, w środku nocy, zaokrętował się z jego kompanią w Nowym Porcie<Neufahrwasser>

Kapitan Chambure przygotowywał bardzo ostrą lekcję dla naszych napastników.

Wsiadł na statek ciemną nocą, oszukując czujność floty. wylądował (przybił)
naprzeciw Bohnsack. Zaskoczył wioskę, podłożył ogień.

Podpalił domostwa i magazyny, mordując ludzi i konie i wrócił do swojej łodzi.

Słychać było trąbki, słychać było sygnał dla armii; śmierć wydawała się nieuchronna.

Niemniej jednak nie stracił odwagi, uspokaja żołnierzy, przedziera się przez okopy wroga i przybywabezpieczny i zdrowy w momencie, kiedy już myślano, że jest zabity.

Wkrótce zaczyna kolejny marsz i kieruje się w kierunku Brzeżna<Broesen>.

Jedna noc, popłynął ze stoma dzielnymi mężczyznami i zaatakuje w Bohnsack
gdzie stacjonuje trzy tysiące Rosjan, zabije strażników, zaskoczy wroga, zabijając
trzysta piętnaście i zniszczył tysiące rakiet zapalających

...

Przeprawiając się łodzią
przez Wisłę, zaatakował wioskę Bonsak, zajętą przez 3000 wrogów,
podpalił obóz, w którym zginęło 150 ludzi i ich koni; armaty są
przybite, zapasy z żywnością i amunicją Pelletier jest ranny
dwoma strzałami.

Aby powrócić, łodzie przeprawione przez prąd, zmuszone przekroczyć armię rosyjską, by powrócić do Gdańska.

....

Ten cios, który kosztował wroga ponad sto pięćdziesięciu mężczyzn zabitych lub rannych, "kosztował" tylko trzech ludzi w Kompanii Chambure.

Kilka dni później nie mniej szczęścia miało inne starcia, które szerzyły terror wśród oblegających żołnierzy, którzy nie uważali się za bezpiecznych w okopach ani za palisadami baterii.

REDUTA KABRUN:

Jedna z słynniejszych akcji diabłów Chamboure

16 na 17 listopada 1813

Atak na Redutę Kabrunn

Podczas oblężenia Gdańska, w nocy z 16 na 17 listopada 1813 r., Chambure
przeprowadził szczególnie skuteczną akcję przeciwko wojskom rosyjskim.

Zaskoczył ludzi z Reduty Kabrunn: zabito 80 ludzi, zraniono wielu innych, zniszczyli działa przed ponownym ich użyciem

Chambure pozostawił w beczce moździerza orędzie do księcia Aleksandra z Wurtemberii dowodzącego wojskami rosyjskimi.

Ta scena jest przedstawiona na obrazie Horacego Verneta.

Według przekazu wiadomość brzmi:

"Książę, twoje bomby powstrzymały mnie od spania, przyszedłem, by zniszczyć twoje moździerze; nie budź mnie więcej, bo będę zmuszony do nowych wizyt. "

Reduta Kabrunna (według Horacego Verneta) - kpt. Chambure wkłada do zagwożdżonego moździerza list do rosyjskiego dowódcy oblężenia Aleksandra Wirtemberskiego

A było to tak:

W nocy z 16 na 17 listopada 1813 r. wróg bombardował Gdańsk

Bomba spadła na koszary i wpadła do pokoju, w którym spał kapitan Pelletier
de Chambure, dowódca kompanii.
Wróg nadał im przydomek piekielnej.

Pocisk wystrzelił niedaleko łóżka nieustraszonego kapitana, którego nagle obudził.

Chambure wstaje i pisze do księcia Wurtemberga następującą notatkę:
"Książę,
twoje bomby zakłóciły mój sen; Postanowiłem wyjść z moją załogą, aby
zniszczyć moździerze. Doświadczenie sprawi, że tak będzie .
Niebezpiecznie jest obudzić śpiącego lwa".

Północ, 16 listopada 1813; kwadrans przed wyjściem.
Auguste de Chambure.

Zbiera swoje towarzystwo, odczytuje list i oświadcza,
że jest zdecydowany odesłać swoją wiadomość w jednym z moździerzy,
z których wystrzeliła bomba, która go obudziła.
" Obiecajcie mi, że pójdziecie za mną, weźmiemy redutę.
Odpowiadam za sukces".

Wszyscy złożyli przysięgę i on wyszedł z nimi.
Kapitan Chambure udał się do Reduty Kabrunn, kierując się na Laugfurh Lane.
Niebo było ciemne, a wiatr nadciągał od strony wroga, co sprzyjało szczególnie podejściu reduty.

Piekielna kompania dotarła do podnóża reduty;
Chambure przekroczył pierwszą palisadę;
jego żołnierze podążają za nim
i pędzą na wroga
Rosjanie uciekają A w drugiej linii i w reducie,
wchodzi z nimi nasza załoga.
Na placu zginie sto ludzi; większa liczba zostaje raniona,
reszta zostaje ocalona w nocy.

----

Napoleon i Gdańsk Pierwsze Wolne Miasto Gdańsk 1807–1813/14:

„Książę! Twoje bomby sen mi przerwały; postanowiłem na czele walecznych
uczynić wycieczkę i zagwoździć moździerze, które je rzucały. Doświadczenie nauczy cię książę,
iż niebezpiecznie jest budzić lwa śpiącego”. Epizod ten opisuje m.in. generał Marbot w: Mémoires du général baron de Marbot, Paris 1891

---

Kompania wolna (franche) (Chambure’a) wychodziła każdego dnia coraz
śmielej. Okopy, palisady były iluzorycznymi przeszkodami, przechodziła
ona przez wszystko. W środku gęstej nocy przesuwała się od drzewa do
drzewa wzdłuż alei z Wrzeszcza i zbliżyła się, nim zorientowali się
Rosjanie. Natychmiast wskoczyła do ich dział, zabijała jednych, ścigała
innych aż do [reduty] Kabrun. Dzielny Surimont, nieustraszony Rozay,
Payen, Dezeau, Goniped i Francou wdarli się do reduty i zajęli ją. Stu
ludzi poszło pod miecz, inni nie znaleźli innego ratunku poza ucieczką.

---

Siege of Dantzig, 1813; Kapitan Chambure, w centrum, w futrzanym
płaszczu i wymachujący nożem, wspiera swoich żołnierzy zaangażowanych w
potyczkę z żołnierzami rosyjskimi

Autor: Charles Motte. Najprawdopodobniej scena walk w Kabrun

POSZUKIWANIE REDUTY KABRUN:

Pisząc tę historię przejrzeliśmy bardzo dużo dokumentów. Jedna z ciekawszych i brawurowych akcji "piekielnych"w broniącym się Gdańsku.

Ruszyliśmy śladem tej potyczki by odszukać Redutę Kabruna.

Pierwszy naprowadził nas do Jakoba Kabruna

W 1799 zainicjował i w części sfinansował (1799–1801) powstanie nowego budynku Teatru Miejskiego. Osobistą pasją Jakoba było kolekcjonerstwo dzieł sztuki i książek. Ofiarował rysunki, (10 883) miedzioryty, które to stanowiły podstawową część zbiorów Muzeum Miejskiego w Gdańsku otwartego w 1873. Książki i mapy ze zbiorów Kabruna wzbogaciły zaś Bibliotekę Gdańską.

Ponadto ofiarował miastu 100 000 talarów (w obligacjach I Wolnego Miasta Gdańska), na utworzenie i utrzymanie Akademii Handlowej.

Okres wojen w Gdańsku:

W 1810 roku pełnił funkcję konsula Saksonii i Księstwa Warszawskiego w Gdańsku.

W czasie wizyty w Gdańsku Napoleona Bonaparte był członkiem delegacji gdańskiego kupiectwa, która 1 VI 1807 w domu jego szwagra Corneliusa van Almondego przy Langgarten 47 (Długie Ogrody) bezskutecznie prosiła cesarza o zmniejszenie narzuconej na miasto, rujnującej gospodarkę kontrybucji.

Okres oblężenia miasta przez wojska rosyjsko-pruskie w roku 1813 spędził w Elblągu, poniósł straty materialne w związku z pożarem spichlerzy na Wyspie Spichrzów oraz blokadą kontynentalną, która wstrzymała opłacalny dla Gdańska eksport zboża do Anglii.

Jakob Kabrun (ur. 9 stycznia 1759 w Gdańsku, zm. 24 października 1814 tamże) – kupiec gdański, dyplomata Saksonii i Księstwa Warszawskiego.

Jakob Kabrun

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jakob_Kabrun

https://www.gedanopedia.pl/index.php?title=KABRUN_JAKOB

Z informacji jakie czytamy nie ma nic na temat posiadłości we Wrzeszczu.

A działania wojenne były prowadzone w tej okolicy.

2 września,

około 16:00 12 wieczór, około 1500 mężczyzn
a znaczna liczba Kozaków rzuciła się
porywczo na Langfuhr. Neu-Schottland i Schellmiihle.
Małe stanowiska w Langfuhr miały niewiele czasu
w swoich zniszczonych okopach by przygotowywać się do obrony.

Stanowisko Neu-Schottland

atak na Schellmiihle

w końcu na redutę Kabruna.

Rapp, poinformowany o tym nieoczekiwanym ruchu,
wzmocnił redutę Kabrun, Bawarczykami z batalionu z Schellmuhle.

: Mapa z walk 1807 z widocznymi fortyfikacjami.
Rejon walk gdzie powinna być Reduta Kabruna.

I tak trafiliśmy na

Młyniska<Schellmühle>

obecnie osiedle przemysłowe w rejonie ujścia potoku Strzyży do Wisły.

Znajduje się tam ukryty za potężnymi rurami ciepłowniczymi odrestaurowany, prześliczny dworek.

Młyniska<Schellmühle

To miejsce jest mało znane mimo że koło stacji benzynowej <Staoil> do Stoczni Remontowej codziennie śmigają tysiące ludzi. Długa historia jest tego miejsca i warto na ten temat poczytać.

https://www.gedanopedia.pl/index.php?title=M%C5%81YNISKA

https://historia.trojmiasto.pl/Dwor-Mlyniska-na-Zielonym-Trojkacie-n53712.html#tri

Dworek przed renowacją z ciekawej broszury Elektrociepłowni Wybrzeże( warto by było ją opublikować)

Okres walk napoleońskich w Młyniskach:

Podczas działań wojennych w 1807 roku (Młyniska były bazą wypadową wojsk napoleońskich na wyspę Ostrów) majątek uległ częściowemu zniszczeniu.

Przejęty przez Francuzów dwór Brunna zamieniono na wiejską rezydencję gubernatora

I Wolnego Miasta Gdańska, gen. Jeana Rappa, który oddał ją do dyspozycji kochance Julii Büttcher.

Podczas oblężenia w roku 1813 o rezydencje Rappa i Kabruna toczyły się ciężkie walki, które doprowadziły do ich zniszczenia.

Tylko główny dwór Młyniska (dawna rezydencja Brunna, a potem Rappa) został w roku 1820 odbudowany.

Młyniska 1601 Fryderyk Berndt

Interesujący nas fragment wskazywał jednak na zupełnie inne miejsce niż Młyniska!!

w 1740 Christian Schröder, późniejszy burmistrz, wydzielił z obszaru Młyniska tzw. Małe Młyniska (Reiherhof, Rejerowo), grunt w połowie drogi między Młyniskami Dużymi a traktem z Gdańska do Oliwy (obecne okolice pętli tramwajowej przy Węźle Kliniczna i część Zielonego Trójkąta).

Po roku 1800 na południe od Małych Młynisk kupiec i przedsiębiorca Jakob Kabrun wzniósł rezydencję (Maison Kabrun), również zaliczaną do obszaru Młyniska.

Trafiliśmy jeszcze na inny ślad, który wskazywałby że to Aschbude widoczna na mapie zamieszczonej wyżej.

Mamy jeszcze coś takiego: Cabruns Aschbude Kopel.

lub Garten Kabruns Ashbude.

Mapa Gdańska z 1807 roku

Aż w pewnym momencie podskoczyliśmy z radości. TAAAK!!! trafiliśmy na mapę obrony Gdańska z 1813 !!! W literaturze oznaczana X - Reduta Kabrun:

X - Reduta Kabrun

I tak idąc tym tropem i innych map odszukaliśmy to miejsce.

Dla potomnych miejsce bitewne Reduta Kabrun słynnej akcji "Diabelskich Chambure" znajduje się w miejscu gdzie nie jedna współczesna batalia przy gorzałce się rozgrywała.

To rejon klubu Max.

A dla wszystkich nie-stoczniowców i nie-kibiców, którzy nie jedną browarną szablę tam wznieśli to rejon stacji PKP Politechnika i deptak w stronę Opery Bałtyckiej.


Rejon X - Reduta Kabrun. PKP- stacja Politechnika OB- Opera Bałtycka

=============================

Kapitan Chambure, ten dzielny oficer dowodził wybranym oddziałem, zwanym także enfants perdus; wbiega do reduty i rozcina Rosjan na kawałki.

Nie uciekł nikt: ci, którzy unikają bagnetu, giną pod ostrzałem dowódców batalionu, Claurona i Dybowskiego.

Porucznik Conrad daje dowód wyjątkowej stanowczości. Z ramieniem złamanym, rzuca się do najcięższej walki;

Chambure go wyrzuca: "Jesteście zranieni" - powiedział do niego - "to już nie jest miejsce dla was, idźcie ia pan masz tylko swoją lewą generałowi, że jesteśmy w reducie."

- "Kapitanie," odpowiedział nieustraszony porucznik,

"Nadal mam swoją prawą rękę, a pan masz tylko swoją lewą" - i nadal walczył.

===

Porucznik Jahnebou, poważnie ranny na początku ataku, walczył tak, jakby nie odczuwał bólu; było tak dotkliwe, że strach przed zniechęceniem żołnierzy był w stanie tłumić jego jęki.

Zmarł pięć dni później: Cześć jego pamięci!

======

Diabelska stawała się każdego dnia bardziej zuchwała.

Okopy, palisady, były drobnymi przeszkodami; przenikali wszędzie. W środku ciemnej nocy skradali się z drzewa na drzewo, na całej długości alei Langfuhr, nie będąc postrzeganym przez Rosjan. Dzielny Surimont, nieustraszony Rozay, Payen, Dezeau, Gonipet i Francore rzucili się na redutę i roznieśli ją.

Setka żołnierzy postawiono na miecz, pozostali zaś zawdzięczali swoją ucieczkę jedynie ucieczce. Kontynuowaliśmy z naszymi kompanami wojnę zaskoczenia i odwagi.

===

Kapitan de Chambure poprosił i otrzymał pozwolenie na utworzenie odrębnej i specjalnej załogi, którą nazwał swoją "Infernalną Kompanią", od samego dowódcy garnizonu, generała hrabiego Rappa. Rapp był twardym człowiekiem,

Wszyscy byli ochotnikami, a od tych ochotników kapitan de Chambure wybrał "najlepszych i najbystrzejszych" - Wezmą udział w każdej misji oraz potrafią myśleć samodzielnie.. Byli specjalnie uzbrojeni w Wezmą udział w każdej misji oraz potrafią myśleć samodzielnie., krótszych niż regulaminowe Charlevilles, para pistoletów i krótkiej szabli piechoty elitarnej jednostki, krótkie miecze, które były śmiertelnie niebezpieczne w rękach doświadczonego człowieka, zwłaszcza w misjach, które Kapitan Chambure zakładał, że kompania będzie dokonywać wypadów samodzielnie, osłaniana przez oddziały i artylerię garnizonu, i będzie atakować wrogie linie zaopatrzenia, składy zaopatrzenia i amunicji, aby zniszczyć i zagwoździć ciężkie działa oblężnicze, które sprawiały, iż życie w mieście stawało tragiczne..

Kapitan Chambure zakładał, że kompania będzie dokonywać wypadów samodzielnie, osłaniana przez oddziały i artylerię garnizonu, i będzie atakować wrogie linie zaopatrzenia, składy zaopatrzenia i amunicji, aby zniszczyć i zagwoździć ciężkie działa oblężnicze, które sprawiały, iż życie w mieście stawało tragiczne.

Jednak tym, czego naprawdę chciał dokonać kapitan de Chambure, ale nie znalazł jednak sposobu, było zaatakowanie i schwytanie przynajmniej jednego z małych statków wojennych, które ostrzeliwały miasta, pływając na Bałtyku blisko brzegu. Tym, co należało uciszyć były rakiety, które były wystrzeliwane przez Royal Navy w kierunku miasta, powodując spustoszenie, pożary i ofiary cywilne. I chciał tego dokonać nim zostanie trafiona i podpalona rzecz istotna dla garnizonu.

I chciał to zrobić, zanim coś istotnego dla garnizonu zostanie uderzone i podpalone

===================

Końcówki walk w Gdańsku:

=========================

CIEKAWOSTKI, materiały inspirujące:

Pan Marcin Osiński wspomina na

forum stary pruszcz:

Relacja z teleexpressu.

https://www.youtube.com/watch?v=ecwQpAQLwzs

Świetnie, że informacja o wystawie w Pruszczu trafiła do Teleexpressu...

ale reszta wiadomości zawartych we wzmiance to po prostu MA - SA - KRA !!!

Albo "guzik prawda" jak powiedział sam lektor.

Z kilkuset słów którymi opowiedziałem dziennikarzowi historię guzika i munduru - wyjęto kilka najbardziej chwytliwych medialnie i połączono je w sposób jak najbardziej przypadkowy i losowy.

Czas "naprostować" tę historię...

Gdańsk, rok 1813. Trwa oblężenie miasta przez siły rosyjskie.

Jesienią - kiedy wroga artyleria stała się coraz bardziej dokuczliwa

dla obrońców - powołano specjalny oddział złożony z około 70 ochotników

pod dowództwem kapitana Chambure'a.

Oddział ten czynił spustoszenie i siał panikę na tyłach wroga -

nocne wypady, niszczenie magazynów, sprzętu, wycinanie w pień

artylerzystów, zagważdżanie armat i inne dywersje...

Wśród ochotników służyło sporo Polaków, którzy byli szczególnie przydatni

ze względu na znajomość języka rosyjskiego.

Oddział znany był pod dwoma nazwami:

"Braci diabła" (Freres de diable)

lub

"Zaginionych dzieci" (Enfants perdues).

Wśród ochotników - bez wątpienia moim zdaniem - znajdowali się także

żołnierze formacji Douanes Imperiales.

Byla to formacja celna - ale bynajmniej nie byli oni urzędnikami,

a żołnierzami. Można by ich porównać trochę do Straży Granicznej.

Po wprowadzeniu w 1806 roku blokady kontynentalnej stali się bardzo

ważnym elementem "blocus continental"...

Nie tylko sprawdzali jednostki wchodzące do portów,

ale Douanes Imperiales również organizowali

zasadzki i walczyli z przemytnikami przybijającymi nocą do francuskich

wybrzeży.

W momencie powstania Wolnego Miasta Gdańska znaleźli się i w

tym porcie by sprawować kontrolę nad blokadą, a w 1813 roku byli wśród

obrońców miasta. Z pewnością w chwili powołania ochotniczej kompani -

znaleźli się w jej szeregach. Mieli wszak doświadczenia w podobnym

stylu walki. Miejsce skąd pochodzi guzik też zdaje się potwierdzać

taką teorię...

I właśnie na wystawie można oglądać zrekonstruowany mundur formacji

Douanes Imperiales - a nie "Braci Diabła"

(bo nie istniał specjalny uniform - żołnierze tworzący tę grupę byli

ochotnikami).

http://wolneforumgdansk.pl/viewtopic.php?p=45384

Ale już powaliło mnie na ziemię sformułowanie z Teleexpressu,

że "mundur zrekonstruowano na podstawie guzika".

Pewnie z tyłu guzika przetrwało trochę kodu DNA munduru lub był

wydrapany wykrój uniformu.

=======================

Wanted, Gezocht, Recherche, Desiderato, Potrzebny!! Buttons, Knopen, Boutons, Tasti, Guziki, Douanes Imperiales"

- to treść dziwnego ogłoszenia, które miało pomóc w zdobyciu wyjątkowego guzika z czasów Napoleona. I udało się - gorączkowo poszukiwany drobiazg odnalazł się w Gdańsku.

Douanes Imperiales stanowili jak na XIX wiek wyjątkową formację. Ich zadaniem była ochrona rozległych granic imperium, rozciągających się od Adriatyku, przez Morze Śródziemne, Pireneje, Morze Północne, Bałtyk, aż do Rosji. Nosili eleganckie, zielone mundury, skrojone w kształt fraka. Pokazowy uniform, ozdobiony wizerunkami cesarskiego orła miał podkreślać elitarny charakter jednostki, którą powołał w 1804 roku Napoleon I. Oficjalnie nie wchodzili w skład regularnej armii francuskiej. Nie oznacza to jednak, że ich służba należała do łatwych i bezpiecznych. W europejskich archiwach, wśród dokumentów z odpraw celnych i raportów z przejść granicznych gdzie stacjonowali Douanes Imperiales, zachowały się relacje z nocnych zasadzek na przemytników. Raporty z tajnych misji wywiadowczych a nawet stenogramy z przesłuchań szpiegów.

- Ekstremalne warunki służby i obowiązujący ich surowy kodeks sprawiają, że śmiało można ich porównać do dzisiejszych komandosów. Nic dziwnego, że pojawiają się oni w kronikach najważniejszych bitew okresu Napoleońskiego - mówi Marcin Osiński, rekonstruktor i historyk amator, zajmujący się epoką napoleońską. - Na ślady Douanes Imperiales natrafiamy także w Gdańsku, który od 1807 roku był jednym z najważniejszych bałtyckich ogniw Blokady Kontynentalnej.

Blokada została wprowadzona dekretem Napoleona 21 listopada 1806 r. Jej celem było odcięcie Wielkiej Brytanii od jej europejskich rynków zbytu i zarazem od źródła surowców. Następstwem embarga na handel z Wielką Brytanią była coraz gorsza sytuacja gospodarcza objętych nią krajów. Pogłębiający się kryzys sprzyjał przemytowi. Douanes mieli więc robić Gdańsku co robić. Znawcy epoki napoleońskiej oceniają, że było ich nad Motławą przynajmniej kilkudziesięciu. Odeszli z miasta najprawdopodobniej 2 stycznia 1814 roku, po zdobyciu Gdańska przez wojska Prusko - Rosyjskie. Rok później, wraz z końcem Cesarstwa, dobiegła kresu ich służba. Dziś pozostało po nich tylko kilka guzików i dwa mundury, znajdujące się w muzeach na terenie Europy i Kanady. Tradycje Douanes-ów podtrzymują też francuscy i belgijscy rekonstruktorzy. To właśnie oni sprawili, że temat zielonych żołnierzy Napoleona, po 200 latach wrócił do Gdańska. To Belgowie byli autorami rozpaczliwego apelu, mającego na celu znalezienie guzika, który ukazał się na europejskich forach rekonstrukcyjnych.

- Mieliśmy już gotowe mundury. Nie potrafiliśmy jednak zdobyć guzików. Te które znajdowały się w muzeach były nie do wydobycia, a fotografie to za mało, aby dobrze zrekonstruować ten mały, lecz bogaty w wiele szczegółów przedmiot - mówi Eric, Belg, zajmujący się rekonstrukcją Douanes - ów.

W tym samym czasie, kiedy Eric i jego koledzy szyli w Belgii zielone mundury, Rafał Wcisło, mieszkaniec Gdańska, wcielający się w żołnierza z epoki napoleońskiej, kupił na jednym z zachodnioeuropejskich portali antykwarycznych garść niezidentyfikowanych guzików z przed 200 lat. Jeden z nich wyraźnie różnił się od pozostałych. Nad cesarskim orłem widnieje oko opatrzności - symbol, który znamy też z amerykańskich dolarów.

- Guzik, jako należący do Douanes-ów, pomogli nam zidentyfikować internauci, skupieni na forach napoleońskich - mówi Rafał Wcislo. - Wiadomość o nim szybko też dotarła do Belgów. Ci z kolei skontaktowali się z nami, proponując sprzedaż, lub wypożyczenie. To oczywiście nie wchodziło w ogóle w grę. Dlatego teraz negocjujemy sposób skopiowania przedmiotu.

Wiele wskazuje na to, że za kilka miesięcy kopie gdańskiego guzika Douanes-ów, będą zdobić mundury różnych grup rekonstrukcyjnych z całej Europy.

Ciekawe odnośniki:

http://wolneforumgdansk.pl/viewtopic.php?p=45384

http://wolneforumgdansk.pl/viewtopic.php?p=10568

http://www.muzeumwp.pl/kalendarium/09

http://frederic.berjaud.free.fr/076edeligne/076eligne.htm

http://www.strefahistorii.pl/article/3240-zdobycie-pruszcza-odczuwano-glodem-w-gdansku

http://www.gdansk.pl/wiadomosci/Karta-historii-209-lat-temu-utworzono-Wolne-Miasto-Gdansk,a,57933

https://fr.wikipedia.org/wiki/Laurent_Augustin_Pelletier_de_Chambure

http://napoleon.org.pl/index.php/varia-napoleonskie/rekonstrukcje-i-rekonstruktorzy/577-7-dywizja-piechoty-x-korpusu-wielkiej-armii

Skizzirte Geschichte der Belagerung von Danzig durch die Franzosen im Jahre

https://play.google.com/books/reader?id=ZXFVAAAAcAAJ&printsec=frontcover&output=reader&hl=pl&pg=GBS.PP13

Spis żołnierzy w Bitwie o Gdańśk 1813

http://usacac.army.mil/CAC2/CGSC/CARL/nafziger/813KKM.pdf

100 lat póżniej

http://wiekdwudziesty.pl/obchody-setnej-rocznicy-wyzwolenia-gdanska-dniu-02-01-1914-swietle-wazniejszych-tytulow-prasy-gdanskiej/

Fragmenty pruszczańskie:

Wspomniana główna kwatera w Pruszczu Gdańskim:

Główna kwatera w Pruszczu Gdańskim 1813 rok

1 Dmitrij Dmitriewicz Szepielew

2 Iwan Dmitrewicz lłowajski IV

3 Fiodor Wasiliewicz Ridiger (Rudiger)

4 Friedrich von Löwis of Menar

5 Fabian Gotthard von Steinheil

======

1 Dmitrij Dmitriewicz Szepielew

Dmitrij Dmitriewicz Szepielew

adjutant 23.04.1801-23.06.1806

1807 generał-major(24.05)

1813 generał-lejtnat(01.01)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Polessk

https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D0%BF%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B2,_%D0%94%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%94%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87

======================

2 Iwan Dmitrewicz lłowajski IV

Iwan Dmitrewicz lłowajski IV (1766-po 1827)

Uczestnik wojen kaukaskich i tureckich

(walczyl m.in. pod Oczakowem, Benderami i Izmailem).

Od 1789 r. d-ca pułku kozaków,

od 1797 r. pułkownik(13.12)

od 1799 r. enerał-major(06.12)

W wojnie 1807 r. walczyl pod Heilsbergiem i Frydlandem.

W 1812 r. w ariergardzie armii Bagrationa.

Uczestniczyl w bitwach pod Romanowem i Smoleńskiem.

Pierwszy wszedł do opuszczonej przez FrancuzOW Moskwy.

W styczniu 1813 r. dowodzil w zastepstwie gen. Kutuzowa

9-go awangarda korpusu Steinheila.

Nastepnie bral udzial w bitwach pod Bautzen i Lipskiem,

a w 1814 r. pod Craonne, Laon, Reims i Paryzem.

W 1827 r. wziąl dymisje.

https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD_%D0%94%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87

===================

3 Fiodor Wasiliewicz Ridiger (Rudiger)

Fiodor Wasiliewicz Ridiger (Rudiger) (1783-1856)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Fiodor_Rydygier

http://www.wladcy.myslenice.net.pl/Polska/opisy/Fiodor%20Wasilewicz%20Rydygier.htm

Pochodził z niemieckiej rodziny z Kurlandii. Od 1799 w Semionowskim p. lejbgwardii.

Rozpoczął wtedy długi i różnorodną karierę wojskową. Od 1802 w Sumskim p. huzarów, potem adjutant gen. Pahlena a potem służy pod gen. Knorringem w kampanii napoleońskiej 1805. Od 1806 w Grodzieńskim p. huzarów. W 14DP bierze udział w kampanii 1806-07. Walczył pod Guttstadt dowodził eskadrami w awangardzie. Deppen, Heilsbergiem, Friedlandem. W 1808-09 bierze udział w wojnie ze Szwecją. Walczył tam pod Tawastheus, Nakili, pod Lapfert walczył w awangardzie Rajewskiego, Waasą, odznacza się pod Gamle Kalerby oraz walczył też pod Lappo, Kolmar, Uleaborgiem, ranny był pod Kartane. W 1811 Dowódca przybrzeżne obrony między Rewel i Pernau.

W kampanii 1812 w I KP. Walczył pod Drują, gdzie rozbił Francuskiego

generała Saint-Germaine za co zostaje awans na pułkownika, potem bierze

udział w walkach pod Klajsticami, Swolna, Połockiem gdzie się odznaczył,

po bitwie pod Czasnikami awansowany na generał-majora. Wziął udział w walkach nad Berezyną.

Objął wtedy dowództwo nad Grodzieńskim p. huzarów.

W kampanii 1813-13 uczestniczył w blokadzie Gdańska

i Modlina w bitwach

pod Lutzen, Bautzen, Dreznem, Peterswalde, Kulm,

Lipskiem, Brienne Arcis-sur-aube, Fer Championaise oraz uczestnik

zdobycia Paryża. We wszystkich bitwach walczył mężnie i odważnie.

1814 został dowódcą bryg 1Dhuza. Potem 1816 dowodził już 1Dhuz. A 1819 2Ddragonów a 1823 3Ddragonów. W 1826 zostaje generałem-lejtnantem.

Walczył w wojnie z Turcją 1828-29, Dowodził awangardą armii rosyjskiej.

Po przejściu Dunaju zaatakował tureckie oddziały pod Kustendji i zmusił

ich do odwrotu. Po tym przeprowadził ruch na miasta Kanarpu i Balchik

gdzie znalazł dogodną pozycję do rozpoczęcia ataku na Bazardzik,

który został zdobyty. Potem uczestniczył w zdobyciu Szumli dowodził

centrum i lewym skrzydłem armii nacierającej na twierdzę.

Pózniej wojskami ks. Wirtenberskiego uczestniczy w zdobyciu Warny

następnie dowódca VII Korpusu walczył na terenie Bułgarii pod Arnau-Lare,

Kulewczą, Szumlą oraz odznacza się pod Adrianopolem.

1830 zostaje dowódcą IV K.kawal. stacjonującej w Mołdawii.

Wziął udział w tłumieniu powstania w Polsce 1831 gdzie dowodził korpusem

w składzie armii Ostena-Sackena. Ze swoim korpusem operował na Wołyniu gdzie walczył z korpusem Dwernickiego pod Boremlem gdzie został pokonany potem walczył z nim pod Nową Wsią i zmusił go następnie do złożenia broni na granicy austriackiej. Potem operuje na Lubelszczyźnie gdzie zajmuję Lublin. Walczył następnie przeciwko korpusowi Chrzanowskiego, pod Łysobykami pokonał Jankowskiego. Walczył też pod Iłżą. Wziął udział w szturmie na Warszawę. Po tym w październiku 1831 awansowany na generała kawalerii i wypłacono mu 50 tys. rubli. Tym samym roku również objął dowództwo III K. Kawal. 1835 dowodził obozem pod Kaliszem. W 1845 zostaje dowódcą Klajstitskiego p. huzarów.

W 1846 uczestniczył w tłumieniu powstania w Krakowie a 1849 wziął udział w interwencji rosyjskiej na Węgrzech. Od 1850 członek Rady Państwa. 1854-55 zastępował namiestnika Królestwa Polskiego. W 1855 zostaje dowódcą korpusu grenadier.

================

4 Friedrich von Löwis of Menar