Łączna liczba wyświetleń

wtorek, 9 sierpnia 2022

Ulkowy, Uhlkau.

 Ulkowy




 (niem. Uhlkau) – wieś położona w Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, 

w gminie Pszczółki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego[1].


Dwór Ulkowy.




W szczytach domu oznaczone daty remontów 1924 i 1944 rok[2].

Stan na 1959- zdewastowana II kondygnacja.




Zdjęcia lipiec 1959 rok.

Dwóch właścicieli/ w rodziny lokatorów.




Dwa kilometry do stacji kolejowej Żelisławki.

Brak linii autobusowej. Powierzchnia dworu około 300 metrów.



Dwór zaprojektowany przez Karla Friedrich Schinkela, pruskiego architekta i malarza .

(13 marca 1781 w Neuruppin (Brandenburgia)- 9 październik 1841 w Berlinie) [3].



wspomniały już o związku z projektami dioram młodego Schinkla z lat 1807-1812, które wywołały bardzo dużą i "niezwykłą" sensację w ówczesnym Berlinie. Już tam, na przykład w rekonstrukcji świątyni Diany w Efezie, pojawia się praktycznie nieskończony rząd kolumn. Ten, można powiedzieć, ulubiony motyw Schinkla znajduje się następnie w zaginionych projektach z 1815 roku dla wiejskiej rezydencji senatora Abrahama Ludwiga Muhla [4]w Uhlkau w Żuławach Gdańskich. W tym czasie Schinkel był tak pochłonięty ideą budowy hali z kolumnami, że jego plany Uhlkau opierają się w całości na tym motywie. Cały główny front wiejskiego domu otwiera się w potężnym portyku, 

Prace we wczesnym okresie twórczym serię otwierają m.in. Dwór Owińska nad Wartą dla pana von Treskow z lat 1805 - 1806. 





Po wojnach wyzwoleńczych nastąpił duży projekt, Uhlkau w Żuławach Gdańskich, powstały w 1815 roku dla gdańskiego senatora Muhla. 

Uhlkau był majątkiem bogatego kupca z Gdańska, senatora Abrahama Ludwiga Muhla, który w 1809 roku kupił Uhlkau od Anglika Brewera za 7000 talarów i 40 dukatów.

W 1815 roku zlecił Schinklowi, który był u progu swojego artystycznego sukcesu, sporządzenie

 planu. 

Schultz i Bergau zobaczył je w 1869 roku w prywatnej kolekcji w Gdańsku i szczegółowo opisał. Schinkel był wówczas tak zachwycony portykami, że pozwolił im zdominować cały projekt. Cały długi bok domu otwiera się na potężny portyk, imponujący prekursor kolumnowego frontu Altes Museum w Berlinie. Dziedziniec Budynek w kształcie litery U otoczony jest również z trzech stron portykami. Szczególnym elementem, który będzie powracał w późnych pracach Orianda są witraże, które zimą między kolumnami portyku w zimie, aby przeciwdziałać klimatowi Wschodu. Dla głównej sali Schinkel przewidział duże obrazy olejne, któresam chciał to zrobić. Pamiętamy, że właśnie zostawił za sobą epokę dekoracyjnych malowideł ściennych, ogromnych dioram i panoram. Muzeum Schinkla zachowuje podobne bardzo piękne murale z Domu Humberta w Berlinie.

Uhlkau nie został zbudowany. W późniejszych latach Schinkel powrócił do tych wczesnych projektów,

tak jak pracował nad Oriandą. Od tego czasu pojawiły się jeszcze tylko raz w 1869 roku;

zdjęcie widoku perspektywicznego zostało nawet wykonane w Gdańsku w tym czasie.

została wówczas sporządzona. Ale rysunki i fotografie stały się dziś nie do odnalezienia.

Muhl nie był w stanie zrealizować misternej konstrukcji. Ostatnie wiadomości, które udało mi się

W swojej lapidarnej zwięzłości, którą udało mi się odnaleźć w gdańskim archiwum miejskim stwierdza: Firma A. L. Muhl e. C. w Gdańsku zbankrutował w 1819 r.





Hans Hermann Russack Deutsche bauen in Athen Vereinigung der Freunde antike Kunst. 

Jahresgabe an die mitglieder, 1940-1943














Cmentarz ewangelicki







Najstarszy nagrobek: 10.10.1922 

Groby o znaczeniu historycznym lub osób szczególnie zasłużonych:

Johann Luk 

zm. 10.10.1922 

Obiekt znajduje się poza wsią, na terenie zalesionym, od centrum oddalony ok. 500 m w kierunku półn.-zach. Cmentarz na terenie zalesionym, założony prawd. s. cmentarza do 1945 i na rzucie prostokątnym, otoczony z trzech stron obwałowaniem ziemnym. 

Cmentarz zdewastowany. 2 zachowane płyty nagrobkowe w bardzo złym stanie. Obramowania mogił połamane. Całość płyty porośnięta krzakami. Postępujące zarastanie samosiejkami oraz ogrodzenie

Wskazania na 1985 rok: 

Uporządkować mogiły i oznaczyć miejsce .

Przeprowadzić remont zachowanych nagrobków.



Frantzius, Albert Theodor v. (1828-1888) / Grab des Rittergutbesitzer auf dem Friedhof von Uhlkau in Westpreußen (Grób właściciela dworu na cmentarzu w Uhlkau w Prusach Zachodnich) 1899.




Widok na pola za cmentarzem 1899 rok.











Kuźnia Ulkowy





Ulkowy jako dobro rycerskie wzmiankowane było po raz pierwszy w r. 1307.

 W roku 1885 obejmowało 505 ha gruntów wraz z folwarkiem Thaershohe. 



Budynek kuźni został wzniesiony przypuszczalnie w latach 90-tych XIX wieku na pozostałościach kuźni wcześniejszej, 




murowanej w dolnej części z kamienia. Ten wcześniejszy budynek był mniejszy i nie obejmował sekcji wschodniej obecnego obiektu. 

W roku 1891 właścicielem dóbr była Rosa von Frantzius, a w 1903 r. Otto Linck z Senslau /niem./, a administrował Theodor John. Budynek po roku 1946 przejęty przez ojca obecnego właściciela wraz z domem mieszkalnym nr 9. z II pol. XIX wieku. 

Użytkowany jako kuźnia do pocz. lat 70-tych. 



Obecnie funkcjonuje jako warsztat, a w części zachodniej jako kurnik. Obiekt bezstylowy. Data sporządzenia dokumentacji 1991 rok.






Fragment sporu  rozmów Abrahama Ludwiga Muhla z Arthurem Schopenhauerem.

W 1819 r. zbankrutował dom handlowy AL Muhl & Co. Filozof Arthur Schopenhauer , jego matka Johanna i inni wierzyciele stracili znaczną część zainwestowanych aktywów.

Abraham Muhl przeszedł na emeryturę do swojej posiadłości w Uhlkau , gdzie zmarł w 1835 roku.






Filozof trzymał się mocno, tak jak obiecał. Podczas gdy Muhl rozliczał się z innymi wierzycielami, Schopenhauer żądał pełnej zapłaty wraz z odsetkami. Muhl poprosił o więcej czasu. Mógłby zapłacić, gdyby miał od trzech do sześciu lat. 

Powiedział Schopenhauerowi, że posiada dobre stado prawdziwych owiec Merino, które powinno przynieść 2400 talarów w ciągu trzech lub czterech lat. Miał zabezpieczenie, powiedział swojemu nieugiętemu wierzycielowi. 

Znaczna polisa ubezpieczeniowa na życie chroniłaby Schopenhauera, gdyby coś mu się stało. A jeśli wątpiłby w jego szczerość i uczciwość co do obietnicy spłaty, Schopenhauer mógłby przyjechać i zamieszkać z nim w Uhlkau i obserwować z bliska jego postępowanie w interesach. 

Schopenhauer odrzucił ofertę Muhla w sposób jednoznaczny. Powiedział biznesmenowi, że nie jest tylko kolejną owcą Merino, która chce się pasać wśród jego stada. Nie da się oszukać. Jeśli chodzi o jego polisę ubezpieczeniową na życie, to nie było to żadne zabezpieczenie. To, czy otrzyma zapłatę i czy Muhl przeżyje, to dwa odrębne wydarzenia.

 "Ależ oczywiście - szydził Schopenhauer - nie uderzę cię po trupach, aby otrzymać zapłatę. "

 Jeśli chodzi o przeprowadzkę do Uhlkau, Schopenhauer odrzucił zaproszenie.

 Tak długo jak Muhl jest jego wierzycielem, kontynuował Schopenhauer, nie mógł udać się do Uhlkau,

 chyba że chciałby, aby wysuwał swoje roszczenia "jak kupiec, który odwiedził Don Juana w ostatnim akcie".  Muhl, mówił, pokazał mu swoją broń, a on pokazał mu swoją. 

On był lepiej uzbrojony. Twarda strategia Schopenhauera pozwoliłaby mu zwyciężyć i zyskać.









Zachowane dokumenty z Ulkowych:

Odpowiedź Abrahama Ludwiga Muhla w sprawie odrzuconej oferty ugody 1820-1820    

Stan spraw spadkowych w Gdańsku 1817-1817    

Odpowiedź Abrahama Ludwiga Muhla w sprawie odrzuconej oferty ugody 1821-1821    

Pełnomocnictwo przeniesione na Dodenhoffa, kierownika domu handlowego w Kabrun 1818-1818    

Pismo w sprawie dalszego postępowania po upadłości banku Muhl 1819-1819  

Dokument pozyskany na aukcji, rozmowy listowne Muhla z Schopenhauerem.

https://download.uni-mainz.de/fb05-philosophie-schopenhauer/files/2020/01/2008_BerichtJehn.pdf




Tragedia w Ulkowych 

20 maj 1930 roku.





Zatruci gazem węglowym

Małżeństwo znalezione martwe w sypialni

We wsi Uhlkau koło Sobbowitz to miejsce, w którym doszło do tragicznego wypadku. 

Tam Wittkoppowie zostali znalezieni martwi w ich sypialni.

Ujawniono, że para padła ofiarą zatrucia gazowym tlenkiem węgla.

W sypialni znajdowała się palarnia. W sypialni znajdowała się wędzarnia, która była ogrzewana wieczorem.

Trujące gazy dostały się do sypialni i spowodowały śmierć pary.

spowodowała śmierć pary.Hermann

Wittkopp, miał 49 lat, a jego żona Margarete miała 44 lata.

Para pozostawia po sobie dwóch synów w wieku 12 i 10 lat.

Młodszy syn jest obecnie chory na zapalenie płuc.


Materiały:

[1]. Miejscowość Ulkowy, https://pl.wikipedia.org/wiki/Ulkowy.

[2]. Mapa zabytków nieruchomych. Ulkowy, dwór, kużnia, cmentarz ewangelicki, https://zabytek.pl/pl/mapa?sekcja=zabytki-nieruchome.

[3]. Hans Hermann Russack, Deutsche bauen in Athen Vereinigung der Freunde antike Kunst. 

Jahresgabe an die mitglieder, 1940-1943.

[4]. Abraham Ludwig Muhl, https://de.wikipedia.org/wiki/Abraham_Ludwig_Muhl.


[5]. Dariusz Pakalski Historia pewnego bankructwa,  https://bibliotekacyfrowa.eu/Content/37265/outimg-0001.pdf.

[6]. VIERTEI JAHRESSCHRIFT DFS INSTITUTS IUR DEUTSCHE,
http://sbc.org.pl/Content/80925/tmp4dc.pdf.


Ochronka Macierzy Szkolnej w Praust

 Ochronka Macierzy Szkolnej w Praust Budynek w Pruszczu Gdańskim na ulicy Zwycięstwa 2 (Werderstrasse), w którym w okresie  Wolnego Miasta G...