Operacja pomorska
(nazywana także operacją wschodniopomorską) –
operacja Armii Czerwonej przeprowadzona w lutym i marcu 1945 roku na froncie wschodnim II wojny światowej.
Celem operacji wykonywanej siłami 1. i 2 Frontu Białoruskiego było
rozbicie wojsk niemieckich na terenie Pomorza, które zagrażały siłom sowieckim,na głównym, berlińskim kierunku operacyjnym.
 |
| Operacja pomorska |
Pierwotne plany radzieckie zakładały wykonanie głównego uderzenia siłami
2 Frontu Białoruskiego ( dowódca marszałek Konstanty Rokossowski )z
okolic Grudziądza, tak aby po 10 dniach operacji osiągnąć ujście
Wisły-Tczew-Bytów-Miastko-Szczecinek,a następnie po wzmocnieniu frontu
19 armią przejść do natarcia w ogólnym kierunku na Szczecin,
a oddziałami prawoskrzydłowymi opanować rejon Trójmiasta.
W tym czasie 1 Front Białoruski, miał zlikwidować zgrupowania niemieckie w Pile, Wałczu i Choszcznie.
 |
| Operacja pomorska |
 |
| Operacja pomorska |
- https://cdn.pamyat-naroda
- Operacja pomorska
Gdański rejon umocnień składał się z dwóch pasów obronnych.
Pierwszy o szerokości od 3 do 5 km przebiegał w odległości około 30 km od centrum miasta
i zaczynał się w miejscowości Błonia, dochodził do Pruszcza Gdańskiego,
następnie do Dolnych Kolbud, Leźna, Rębiechowa i kończył się w Jelitkowie.
Rejon Gdyni i Gdańska został w 1944 i 1945 roku umocniony,poprzez
budowę bunkrów, schronów, linii okopów oraz rowów przeciwczołgowych.
W połowie marca w rejonie trójmiejskim znajdowało się około 200 tys. żołnierzy niemieckich,
wyposażonych w 1800 dział i moździerzy, blisko 600 czołgów i dział
pancernych,wspieranych przez okręty wojenne, w tym 3 pancerniki, 2
ciężkie krążowniki, 1 krążownik i liczne mniejsze jednostki.
Zamiarem niemieckim było związanie jak największej ilości wojsk radzieckich i osłona ewakuacji ludności cywilnej
(około 1 mln uchodźców z Prus Wschodnich i Pomorza Gdańskiego).
19 marca sowieckie samoloty dokonały nalotu na centrum Gdańska zrzucając tysiące bomb zapalających.
Po
powtórnym nalocie 20 marca Główne i Stare Miasto ogarnęło morze
ognia;zabytkowa zabudowa została niemal całkowicie zniszczona.
2 Grupa Uderzeniowa i 65 Armia gen. Pawła Batowa rozpoczęły natarcie 16-17 marca posuwając się od strony
Pruszcza Gdańskiego, zdobytego w dniu 24 marca.
Przejęcie Pruszcza przez władze polskie nastąpiło dopiero trzy tygodnie później, 15go kwietnia.
 |
| Mapa wojskowa działań sowietów w Praust |
 |
Mapa wojskowa działań sowietów w Praust WZGÓRZE 21,5
Rankiem 24 marca 1945 r. do walki ruszyły dywizje wszystkich trzech korpusów ze składu armii, a także
jednostki wsparcia. W polu działania 108 KS, 372 DS wyszła na północne zbocza wzgórza 21,5, będącego 0,5 km
na północ od Pruszcza Gd.
90 DS napotkała silny opór i miała nieznaczne sukcesy w północno-zachodniej części Św. Wojciecha.
46 DS została skoncentrowana w rejonie Pruszczańskiej Wsi (Prauster Pfarrdorf, dziś osiedle Wschód w Pruszczu
Gdańskim), Pruszcza Gd. i Juszkowa (Gischkau).
( T. Gliniecki Walki Armii Czerwonej w delcie Wisły styczeń- maj 1945)   Wzgórze 21,50  Widok w kierunku na Cukrownię Pruszcz z wzgórza 21,50  Widok w kierunku na Rottmannsdorf ( Rotmanka)  ------------------------------------------------------------------------ |
12 marca padł Tczew
W dniu 22 marca 1945 roku nastąpiło zajęcie Łęgowa przez armię radziecką.
Walki o Praust były 24.03
Sowieci szli na Gdańsk przez Pruszcz Gdański.
Pomnik
Pomnik przy ul. Grunwaldzkiej poświęcony poległym w czasie I Wojny
Światowej Niemcom jest obecnie pomnikiem ku czci poległych w czasie
wyzwalania Pruszcza spod okupacji hitlerowskiej.
 |
| Pomnik przy ul. Grunwaldzkiej |
Pomnik przy ul. Grunwaldzkiej
Cmentarz poległych:
Cmentarz przy obecnej ulicy Zastawnej powstał na mocy zarządzenia wydanego przez władze powiatowe w lutym 1947 roku.
Postanowiono przenieść tu ekshumowane szczątki ponad 2 tysięcy
radzieckich żołnierzy,poległych na terenie całego powiatu podczas walk z
nazistowskim okupantem.
Dokładna ewidencja pochowanych tu żołnierzy znajduje się w Urzędzie Miasta.
 |
| Cmentarz poległych sowietów Praust |
Po wojnie z notatki PRAUST
zrodlo:
Według nowych już zasad działała Wojewódzka Komisja Weryfikacyjna w Gdańsku powołana 18 marca 1946 roku.
W Gdańsku utworzono komisję do przeprowadzenia weryfikacji byłych obywateli Wolnego Miasta Gdańska pochodzenia polskiego.
Przewodniczył jej Kazimierz Banaś-Purwin, a jego zastępcą został Tadeusz Tylewski .
Komisja ta działała do 31 października 1947 roku. Jednakże jeszcze w
1948 roku wnioski weryfikacyjne przyjmowało Prezydium MRN w Gdańsku.
Wśród nich były także wnioski o weryfikację pośmiertną dla uzyskania
praw spadkowych. Do 1948 roku w Gdańsku zweryfikowano 13 424
mieszkańców.
Stan bezpieczeństwa tej grupy ludności, nawet po uzyskaniu obywatelstwa był fatalny.
Działo się to często z poparciem władz lokalnych. Szczególne nasilenie
działalności przestępczej tego typu wystąpiło w powiecie gdańskim.
Prowodyrem prześladowań ludności rodzimej był tam
komendant Powiatowej Komendy Milicji Obywatelskiej w Pruszczu Gdańskim porucznik Zakrzewski.
Kierował on do transportów wysiedleńczych całe rodziny autochtonów uznając ich za Niemców,
mimo posiadanych zaświadczeń weryfikacyjnych. Tolerował rugowanie ich z gospodarstw, eksmisję z mieszkań,
przemoc fizyczną, aresztowania i kradzieże. Wszelkie interwencje u starosty powiatowego w Gdańsku nie odnosiły skutku.
Aby zapobiec tego typu sytuacjom w Gdańsku 1 października 1946 roku
utworzono Miejski Komitet Opieki nad Zweryfikowanymi,którego jednak
działalność nie przynosiła spodziewanych efektów . Było to między innymi
powodem podejmowania przez autochtonów dramatycznych decyzji wyjazdu do
Niemiec i zwrotu już otrzymanych zaświadczeń weryfikacyjnych.
Odnotowano do 1947 roku 311 takich przypadków z Gdańska.
* * *
Wysiedlenie ludności niemieckiej z Gdańska, podobnie jak i z innych
ziem Polski, niewątpliwie miało charakter czystki etnicznej, jednak
niemieckich mieszkańców wypędziła z domu nie polska „zemsta”,
ale wspólna decyzja państw sprzymierzonych. Cierpienia, jakie doświadczyli, spotkały wiele milionów ludzi w
czasie i po drugiej wojnie światowej. „Po raz pierwszy w życiu masy
zwykłych przyzwoitych Niemców postawiono w sytuacji,jaką większość
zwykłych przyzwoitych obywateli Środkowej i Wschodniej Europy
przyzwyczaiła się uważać za normalną
Pierwszy Komendant Powiatowy
Milicji Obywatelskiej w Pruszczu por. Zenon Zakrzewski nie cieszył się
sympatią władz administracyjnych.
Starosta Gdański napisał kiedyś wprost, „że dopóki on pozostanie komendantem, dopóty w powiecie spokoju nie będzie”.
Dopuszczał się on licznych nadużyć, nie zwracał uwagi na narodowość wysiedlanych.
Stanowisko stracił dopiero, gdy po pijanemu zastrzelił innego milicjanta
CIEKAWE MAPY :
ŹRÓDŁO:
- OKOLICE PRAUST-SZLAK SOWIECKI
- Mapa ataku sowietów na Praust
- Walki o Pomorze Gdańskie
- Główne umocnienia w rejonie rzeki Radunia.
- Cmentarze:
- Stangenwalde Wartsch
- Dokumenty:
Order Sławy, Order Chwały(Związek Radziecki)
Odznaka II klasy.
- Order Sławy, Order Chwały(Związek Radziecki)
Odznaka II klasy.
Znaleziony pod Praust. Żródło PFE
+
https://pl.wikipedia.org/wiki/Order_S%C5%82awy_(Zwi%C4%85zek_Radziecki) - ========================================
- Plan ostrzału artyleryjskiego 2 na lotnisku wroga, 1 km na południowy wschód od stacji Praust.Data utworzenia dokumentu: 20 marca 1945 r.Archiwum: https://pamyat-naroda.ru/Autorzy dokumentu: 2 Ud. Ach, pułkownik Gorlenko
Schemat wrogich struktur obronnych w regionie gdańsko-gdyńskim,
według rozpoznania lotniczego i jeńców wojskowych
- Gischkau/ Juszkowo
- Rottmannsdorf/ Rotmanka
- Praust/ Pruszcz
- Danzig/ Gdańsk
- Walka brygady na obrzeżach Gdańska i w samym mieście.
- Schemat przegrupowania wojsk 2 BelF z powiatu gdańskiego do rzeki. Odra
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz