Łączna liczba wyświetleń

niedziela, 22 października 2017

Roszkowo / Rostau / Schmandt Krug/ Gans

Roszkowo / Rostau


Wieś była majątkiem rycerskim przejętym przez Krzyżaków na początku XIV wieku.


Najwcześniejsza pisana wzmianka na jej temat pochodzi z początków XV wieku i dotyczy czynszów i świadczeń wsi na rzecz Zakonu Krzyżackiego. Mówi o zobowiązaniu do wystawienia sołtysa i jednego zbrojnego do udziału w wojnach prowadzonych przez Zakon. Podporządkowana była Zakonnemu Urzędowi Leśnemu(Waldamt), który był częścią struktury administracyjnej, jak i przede wszystkim gospodarczej państwa krzyżackiego w szeroko rozumianych Prusach.





W XV w. funkcję mistrza leśniczego pełnili
w komturstwie gdańskim:
Johann von Dittenhofen 1392-1402 i 1404,
Jordan von Wyen 1412, 1413,
Hans von Techwitz11 1421,
Wetzel von Vladicheim 1422,
Wilhelm Weiss von Feuerbach 1424, 1425,
Johann von Elrebach12 1428,
Heinrich von Milen 1433,
Hermann Hug von Heiligenberg 1436, 1438,
Heinrich Pfefferkorn 1445
i Heinrich Hardefust 1446, 1447

W 1454 roku na mocy przywileju króla Kazimierza Jagiellończyka osada została włączona do gdańskiego patrymonium wiejskiego i było wydzierżawiane okolicznej szlachcie. Prawdopodobnie właścicielami wsi byli dzierżawcy dworu w Warczu na rzecz którego mieszkańcy świadczyli obowiązki pańszczyźniane.
Ciekawe wydarzenia na podstawie opisu Wiesława Długokęckiego, prof. dr hab., Instytut Historii, Wydział Historyczny Uniwersytetu Gdańskiego:
4 XI 1458 r.
Wówczas oddział zaciężnych z Gniewu w sile 40 drabantów i 4 konnych napadł na wieś Roszkowo, zrabował bydło, pojmał sołtysa i czterech chłopów i zamierzał wrócić do Gniewu. Wówczas gburzy z kilku innych wsi wystąpili przeciw rabusiom. Łęgowianie zamknęli most do młyna w Rusocinie i rozpoczęła się walka, w której wzięli udział także mieszkańcy Roszkowa, Pruszcza i Cieplewa. Potyczka
toczyła się między młynem rusocińskim a Pruszczem. Odbito wziętych do niewoli i bydło. Ze strony zaciężnych miało polec 41 żołnierzy, a trzech uciekło. Wśród chłopów zaś było tylko nie więcej niż trzech rannych
28–29 III 1460 r.
Oddziały krzyżackie z Gniewu, Nowego, Chojnic i Starej Kiszewy operowały niedaleko Gdańska, „z tej strony Pruszcza”, w Rusocinie, Łęgowie, Roszkowie i Różynach, spaliły trochę budynków w tych wsiach, zabrały bydło, po czym jeszcze w sobotę wycofały się z powrotem
„It. Im furgeschriebenen lxsten jare am freitage und sonnobende fur judica des morgens do woren die Mewer, Neugeborger, die Coniczer und Kisschower nicht ferne von Danczke uff genseit Prust zcu Russchenzcin, zcur Langenow, zcu Rostaw und zcum Rosenberge und branten etliche gebeude in dwenselben dorff ern und trieben das vieh wegk, so sie meist krigen kunden, und ruckten desselben sonabents fur judica widder wegk”
Dodatkowy ciekawy wpis z pozycji
Osadnictwo na Żuławach w XIII i początkach XIV wieku, Malbork 1992,
Do trzeciej grupy włączono punkty osadnicze wymienione po 1330 r., które jednak z różnych względów można uznać za pozostałość po poprzednim przekroju osadniczym. Są to Spangawa, Koźliny, Jetlun, Suchy Dąb, majątek Czeszka w granicach Steblewa, Roszkowo, Arnow, Jessin[?], Płonia Wielka, Moderstrancz, Wróblewo[?], Orunia[?]. Ponadto do Rusocina, Świncza, i Kacka Wielkiego, a zapewnie i Kiełpina Górnego, należały tereny łąkowe na obszarze patrymonium Głównego Miasta Gdańska. Rusocin posiadał także łąki między Kłodawą a Gęsią, a Borkowo i Zakoniczyn nad Motławą.




Informacje o osiedlach Komturii i zasiedleniu Prus.
W 1597 roku zostało włączone do parafii w Pruszczu.

Rożne zebrane ciekawostki z książek o Prusach.



W 1675 odnotowano w dokumentach istnienie szkoły z własnym nauczycielem.



Schmandt Krug-Schmaudkrug / Struga Gęś_Gans







Rostau- Schmaudkrug 1858r.


Ciekawostką jest funkcjonowanie potężnej miejscowości obok lub razem z Roszkowem.
 Zniknęła ona bezpowrotnie z map a my ją odszukaliśmy !!!
Struga Gans(Gęś) wśród rzek: Radunia, Motława, Kłodawa.
Żuławy Wiślane
Rok 1820-1886


W 1869 w Roszkowie były 23 budynki mieszkalne i 6 zabudowań gospodarczych na obszarze 1157,60 morgów, a wieś wraz wybudowaniem i karczmą Schmaudkrug (Schmandt Krug) nad potokiem Gęś liczyła 200 mieszkańców.
http://gov.genealogy.net/item/show/object_276847
W miejscu<Krępiec>, gdzie do Motławy dochodzą Radunia i Czarna Łacha <Schwarze Lake> były kiedyś karczmy. Nonnen Krug (przed rozwidleniem - od strony Gdańska) na późniejszych mapach opisana jako Nonnenhof, a za rozwidleniem, na kępie Krampitz, obecnie Krępiec, pojawia się Krams Krug.




Obsługiwała ona podróżnych płynących wodą, jak i podróżujących lądem. Na południowej stronie Motławy jest zaznaczony na starych mapach trakt do Wiśliny Hohzet. Trakt, przypuszczalnie nie był najlepszy, bo zanikł i  nie ma już po nim śladu. Z Krams Krug'u można było dopłynąć Czarną Łachą do Schmandt Krug'u (wolne tłumaczenie:Śmietankowa, Ukwaszona Śmietana, Karczma, Dzban)) koło Roszkowa<Rostau> niedaleko Pruszcza.




Widok z mostku za Rokietnicą na Czarną Łachę w kierunku Gdańska
To stamtąd najwytrwalsi imprezowicze docierali kanałami aż do Roszkowa.



 

Widok z mostu za Rokietnicą na Czarną Łachę w kierunku Lędowa





Miejsce złączenia strugi Gęś z Czarna Łachą



Dawne miejsce koryta rzecznego struga Gęś w miejscu z Czarna Łachą



Dawne koryto rzecze strugi Gęś łączące sie z Czarną Łachą




Struga Gęsia. Jak się okazuje można było dopłynąć do Roszkowa(Rostau) z Gdańska(Danzig).
Zaznaczone miejsca:dawne połaczenie Czarnej Łachy z struga Gęś niedaleko Rokietnicy. W miejscu zaznaczenia nazwy Gans obecnie poprowadzono strugę do Kanału Czarna Łacha. Ostatnie zaznaczenie to rejon Schmandt Krug



Ciekawostka tej mapy z 1936 roku jest mostek do Landauer Bruch.
To rejon w którym znaleziono amerykański samolot w barwach sowietów. Brak natomiast śladu po karczmie




Fragment mapy powiatu z 1954. Struga Gęś wpływała do Czarnej Łachy w starym miejscu. Zaznaczone jest nowe koryto oraz rejon Schmandt Krug.
Ciekawostką na tej mapie jest miejsce po budynku na wylocie Roszkowa.
Brak śladów po jakiś po SK w rejonie mostku nad Gęsią.








Stare mapy z miejscowością Schmandt Krug:

Mapa Schroetter-a z użyciem nazwy Schmandt Krug





Mamy także wycinek z map Reymanna:


Mapa map Reymann-a z nazwą Schmandt Krug



Na podstawie starych map  przypuszczalnie odkryliśmy gdzie znajdowała się ta legendarną miejscowość Schmandt Krug !!!

Prawdopodobnie w tym miejscu znajdował się Schmandt Krug


I porównanie z starymi mapami:








Schmandt Krug

 Obecny stan tego rejonu:


Widok z mostku za Roszkowo na strugę Gęś.
To tutaj z Gdańska dopływali śmiałkowie w odwiedziny do karczmy Schmandt Krug




Widok na mostek za Roszkowem, struga Gęś.
Czy w tym rejonie była mała przystań?



Widok z mostku za Roszkowem na strugę Gęś, kierunek na lotnisko.
To tutaj z Gdańska dopływali śmiałkowie w odwiedziny do karczmy Schmandt Krug




Widok z mostku za Roszkowem na strugę Gęś, kierunek na lotnisko.
To tutaj z Gdańska dopływali śmiałkowie w odwiedziny do karczmy Schmandt Krug




Jedyne pozostałości w tym rejonie są po współczesnym posterunku jednostki wojskowej.


Ogólny widok na rejon Schmandt Krug



Ogólny widok na rejon Schmandt Krug



Ogólny widok na rejon Schmandt Krug


Ogólny widok na rejon Schmandt Krug


Bardzo ciekawa strona dotycząca sołectwa Krępiec. http://www.krepiec.pl/index.php?go=historia
13 grudnia 1872 wieś podlegała obwodowi wiejskiemu w Pruszczu, a w 1887 po reformie administracyjnej, przydzielono do powiatu wiejskiego Gdańska Nizina.







Mapa Prus Jana Fryderyka Endersch-a



W 1920 wraz z wybudowaniem Schmandkrug wieś weszła w skład Wolnego Miasta Gdańska, a 1 kwietnia 1942 została wcielona do "hanzatyckiego miasta Gdańska".
https://pl.wikipedia.org/wiki/Roszkowo_%28wojew%C3%B3dztwo_pomorskie%29
Zanotowane liczby mieszkańców :
W 1793 roku we wsi mieszkało 103 mieszkańców w 20 rodzinach,
w 1829 - 170.
w 1856 roku 173 osoby,
1905 roku - 175,
w 1910 roku - 179,
1929: 170*
*Źródło: J. N. Pawlowski, Populäre Geschichte und Beschreibung des Danziger Landkreises, Danzig 1885.

















http://www.westpreussen.de/cms/ct/ortsverzeichnis/details.php?ID=5584
Najstarsza odnaleziona przez nas księga mieszkańców Rostau 1876- 1899



Najstarsza odnaleziona przez nas księga mieszkańców Rostau 1876- 1899


Księga mieszkańców Rostau


Księga mieszkańców Rostau


Księga mieszkańców Rostau


Księga mieszkańców Rostau


Księga mieszkańców Rostau


Księga mieszkańców Rostau
 Najstarsza odnaleziona przez nas mapa Rostau z 1677 roku.
Wykonał ją kartograf oraz architekt holenderskiego pochodzenia Peter Willer <1651-1700> najsłynniejsze dzieło Dantzig in Plano


Mapa Rostau, Peter Willer <1651-1700>


Mapa Rostau, Peter Willer <1651-1700>

Mapa Rostau, Peter Willer <1651-1700>


Mapa Rostau, Peter Willer <1651-1700>


Mapa Rostau, Peter Willer <1651-1700>


W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie gdańskim.
Przed II wojną światową we wsi znajdował się dom podcieniowy P. Knoopa w stylu dolnosaksońskim. Styl ten pojawił się na Żuławach przed późniejszym środkowoniemieckim stylem budownictwa i charakteryzował się wejściem od węższej strony budynku, ulokowaniem inwentarza w pomieszczeniach po obydwu stronach bramy wjazdowej, a zbiorów płodów rolnych na strychu nad pomieszczeniami gospodarczymi i mieszkalnymi. Do pomieszczeń dla zwierząt przylegało od tyłu palenisko, a za nim znajdowały się pokoje mieszkalne właściciel.




Chata podcieniowa Knoppa w Roszkowie
Zmodyfikowany saski typ budownictwa zastosowany w chacie podcieniowej Knoppa w Roszkowie.




Standardowa zabudowa w stylu domu Knoopa
źródło: Betram, La Baume, Kloeppel, Die baeuerliche Haus-, Hof- und Siedlungsanlage im Weichsel-Nogat Delta, Danzig 1924
Gmina wiejska należąca do powiatu Gdańskie Niziny (od 1887 roku), wcześniej pod patronatem Gdańska. Siedziba obwodu i urząd stanu cywilnego w Trutnowych. Inne urzędy w Gdańsku. Kościoły ewangelicki i katolicki (od 1923 r.) w Pruszczu.
Zmiany nazw miejscowości:
1402-1415 – Rostaw
1438 – Rostow
po 1466 Rostaw
1534 – Rostow
około 1790 – Rostau
1888 – Roszkowo
Dzisiejsza nazwa Roszkowo zamiast Rostowo<!!!> z powodu błędnej rekonstrukcji W. Kętrzyńskiego
Źródło: Halina Bugalska: "Toponimia byłych Powiatów Gdańskiego i Tczewskiego"
"Pomorskie monografie toponomastyczne nr. 6"
http://www.westpreussen.de/cms/ct/ortsverzeichnis/details.php?ID=5584
Według książki telefonicznej z 1942 roku ówczesnym i ostatnim właścicielem Roszkowa był Hans Lange.
Mieszkańcy Rostau wg strony:
http://www.katins.com/praust/page44/index.html
Hans Lange Landwirt
Bürgermeister Viktor Schiefelbein Landwirt
Otto Ziemen Landwirt
Kurt Knoop Landwirt



Opracowanie mapy Axel Katins
Mieszkańcy Rostau



Rostau- zbiory prywatne Axel Katins


Rostau- zbiory prywatne Axel Katins



Pocztówka znaleziona w sieci przedstawiająca prawdopodobnie Rostau

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich:



Roszkowo, z niemieckiego Rostau, wieś, powiat Gdański nizinny,odległość 2 mile od Gdańska, stacja pocztowa Pruszcz, parafia katolicka Św. Wojciech, ma 6 gburskich posiadłości, 296 ha (16 łąk, 191 roli).
W 1869 r. z wybudowaniem Schmaudkrug 200 mieszkańców:
68 katolików, 132 ewangelistów, razem 23 domy.
1885r. - 23 domy, 36 rodzin, 168 mieszkańców (56 katolików, 110 ewangelistów, 2 dysydentów).
Szkoła ewangelicka liczyła w 1887r. 43 dzieci.
Ks. Frydrychowicz
Źródło: Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski:"Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" (Tom IX, strona 808) Warszawa 1888







Lotnisko wojskowe Luftwaffe
Według zdobytych materiałów na terenie miejscowości Rostau również intensywnie rozbudowywano lotnisko Praust.
Obejmowało ono również teren tej małej miejscowości.
Do 1944 tereny te byłe mocno rozbudowywane i w strefie obecnej giełdy samochodowej w kierunku jednostki wojskowej posiadała strefę lądowisk.
Opis aliantów mówił o silnej rozbudowie terenu.
Wyglądało to tak:



Tereny wojskowe i ich rozbudowa wg.zdjęcia lotniczego aliantów 1944r
Po 1944 w ramach działania podobozu Stutthof o nazwie Praust oraz najprawdopodobniej oddziału budowy Berlinki na terenie dzielnicy Voyanower Viertel(Droga Słowackiego)
rozbudowano strefę kołowania znana do dziś na której znajduje się giełda.




Zielone zaznaczenie, rozbudowa pasa kołowania po 1944r.
Podobóz Praust oddział obozu zagłady Stutthof


Pozostałości po lotnisku wojskowym Luftwaffe.
Stan obecny mapa google.
Zaznaczone najprawdopodobniej miejsca po kolejce wąskotorowej, która prowadziła do starego, obecnie spalonego hangaru.


https://praust.wordpress.com/category/potezne-lotnisko-praust/






=========================




Aeroklub Gdański 1974
Po 1975 roku w rejonie miejscowości Roszkowo działał AG. Zanim zbudowano nowy hangar dokładnie w tym rejonie organizowali się szybowcownicy oraz spadochroniarze.
Materiały z książki Marka Kochanowskiego"Historia Aeroklubu Gdańskiego 1929-1999:



Roszkowo, widoczna w oddali stacja transformatorowa 1974



Roszkowo, widoczna w oddali stacja transformatorowa 1974







Roszkowo 1974







Roszkowo i fragment z książki Marka Kochanowskiego




Stacja transformatorowa :
Stacja transformatorowa (stacja trafo, trafostacja) – stacja elektroenergetyczna, w której następuje rozdzielanie energii elektrycznej przy różnych poziomach napięć, wyposażone w transformatory lub przekształtniki prądu przemiennego na stały i odwrotnie.
Więcej informacji:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Stacja_transformatorowa
Rostau- 1903 brak  trafostacji
1925 – stacja wybudowana ! Oznaczenie – radiostacja ?

















Więcej zdjęć w galerii:  https://www.facebook.com/media/set/?set=a.1990371177854200.1073741897.1956115501279768&type=3
W miejscowości znajdują się ciekawe budynki:




Jeden z domów Knoopa, wg. nas folwark Kocha.




Zabytkowa brama budynku Knoopa, folwark Kocha



Jeden z domów Knoopa, wg. nas folwark Kocha.



Roszkowo











Roszkowo



Roszkowo





Roszkowo wita również gminną tablicą informacyjną



Roszkowo




Roszkowo








Roszkowo











Roszkowo




Roszkowo




Roszkowo











Roszkowo



Roszkowo






Roszkowo
Oprócz ciekawej dawnej bramy, widoczny bruk.


Roszkowo






Roszkowo






Lipcowy fant z Roszkowa 2017
Podczas prac porządkowych wokół starszego domu w Roszkowie znaleziono płytke ceramiczną. Zaproszono nas do obejrzenia a przy okazji odszukaliśmy kilka ciekawych informacji na ten temat.
Płytka ceramiczne, rok produkcji  1890 -1919,wyprodukowane w fabryce
Utzschneider & Ed. Jaunez w Saargemünd i Zahna,
wymiary 15,5cm x 15,5cm, grubość 1,8cm

Utzschneider & Ed. Jaunez w Saargemünd i Zahna,





Utzschneider & Ed. Jaunez w Saargemünd i Zahna,


http://rygielpisz.eu/sercemazur/viewtopic.php?t=242
SAARGEMÜND - miasto we Francji (fr. nazwa: Sarreguemines), w latach 1871-1919 należało do Niemiec jako część Alzacji-Lotaryngii, później było powtórnie anektowane przez Niemcy w 1940 r.
ZAHNA - miasto w Saksonii
Miasta te były siedzibą przedsiębiorstwa.
Tabliczka pochodzi zatem prawpododobnie sprzed 1919 r.
Fabryka Utzschneider & Ed. Jaunez została założona w 1865 r.
w Saargemünd w Lotaryngii przez Eduarda Jaunez przy udziale powstałej
już w 1775 fabryki założonej przez Bawarczyka Paula Utzschneidera
(działającej jako Utzschneider & Cie).
Zajmowała się produkcją wyrobów ceramicznych
Ciekawe wpisy historyczne :ZAHNA
http://zahna-fliesen.eu/de/zahna/geschichte.php


Katalog ceramiki




Niesamowita książka katalogowa online z 1875 roku. Znajdziemy w niej ówczesne wzory płytek ceramicznych. Jeden z wzorów połozony jest własnie w domu w Roszkowie
https://archive.org/details/Thonwaaren-fabrikVonUtzschneiderEd.Jaunez

Współtwórca fabryki:
https://de.wikipedia.org/wiki/Eduard_Jaunez




Pozdrawiamy wszystkich Roszkowian i dziękuję za wizytę !!!!
Jeśli macie jakieś ciekawe materiały o Pruszczu, okolicy i Roszkowie-napiszcie do nas:
praust@poczta.fm

Aussenarbeitslager Russoschin bei Praust, Reichsbahn Russoschin (zewnętrzny obóz pracy Rusocin)

      Aussenarbeitslager Russoschin bei Praust, Reichsbahn Russoschin (zewnętrzny obóz pracy Rusocin) W 2015 roku podczas poszukiwań dokumen...