Obecnie kościół parafialny Podwyższenia Krzyża Św. Według informacji ogólnych brama wzniesiona w 1648. Prezentujemy Wam rysunki techniczne wykonane w 1940 w książce o kościołach żuławskich.
Rysunek techniczny bramy z kościoła Praust:
Na bramie widnieje napis z psalmu 39: Herr lehre doch mich das ein ende mit mihr haben mus undt mein leben ein ziel hatt
und ich davon mus sihe meine tage sind einer hand breit bey dir und
mein leben ist wie nichts fvr dir wie gar nichts sind alle menschen doch
so sicher leben sela Psalm 39 (XXXIX 5-6)
5 O Panie, mój kres pozwól mi poznać i jaka jest miara dni moich, bym wiedział, jak jestem znikomy.
6 4 Oto wymierzyłeś moje dni tylko na kilka piędzi, i życie moje jak nicość przed Tobą. Doprawdy, życie wszystkich ludzi jest marnością.
Herr, lehre doch mich,daß ein Ende mit mir haben muß, daß mein Leben ein Ziel hat und ich davon muß. Siehe, meine Tage sind einer Hand breit vor Dir, und mein Leben ist wie nichts vor Dir. Ach wie gar nichts sind alle Menschen, die doch so sicher leben.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Psalm_39
Psalm w wykonaniu chóru:
https://www.youtube.com/watch?v=82YV-wlwkZ4
Brama cmentarna z Praust:
- Herr lehre doch mich das ein ende mit mihr haben mus undt mein leben ein ziel
hatt und ich davon mus sihe meine tage sind einer hand breit bey dir und mein leben ist wie nichts fvr dir wie gar nichts sind alle menschen doch so sicher leben sela
6 4 Oto wymierzyłeś moje dni tylko na kilka piędzi, i życie moje jak nicość przed Tobą. Doprawdy, życie wszystkich ludzi jest marnością.
Herr, lehre doch mich,daß ein Ende mit mir haben muß, daß mein Leben ein Ziel hat und ich davon muß. Siehe, meine Tage sind einer Hand breit vor Dir, und mein Leben ist wie nichts vor Dir. Ach wie gar nichts sind alle Menschen, die doch so sicher leben.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Psalm_39
Psalm w wykonaniu chóru:
https://www.youtube.com/watch?v=82YV-wlwkZ4
Brama cmentarna z Praust:
Mało znany widok bramy z "tyłu":
Ciekawostki z widoku "przód":
Ciekawostki z widoku "przód":
Napisy na bramie cmentarnej:
Napisy na bramie cmentarnej:
Napisy na bramie cmentarnej:
Napisy na bramie cmentarnej:
Napisy na bramie cmentarnej:
Napisy na bramie cmentarnej:
Napisy na bramie cmentarnej:
Napisy na bramie cmentarnej:
Napisy na bramie cmentarnej:
Widok bramy od boku. Tam także znajdują się napisy:
Widok bramy od boku. Tam także znajdują się napisy:
Widok bramy od boku. Tam także znajdują się napisy:
Widok bramy od boku. Tam także znajdują się napisy:
W książce znajdziemy także szkic kościoła z Praust z ciekawą czcionką
http://www.suetterlinschrift.de/Lese/Sutterlin0.htm https://pl.wikipedia.org/wiki/Pismo_S%C3%BCtterlina
Mamy też pismo starogotyckie Kurrentschrift
Mapa kościołów żuławskich do
których wykonano zdjęcia oraz rysunki. Lista obejmowała ok. 100
budynków. Ciekawostka było odwzorowanie budynków na rysunku w skali
porównawczej.
Ciekawostka to rysunek techniczny kopuły kościelnej. Dodaliśmy informacje związaną z jej renowacja w 1831 zawarta w kronikach Hoffmanna.
Kościół Zakonu Krzyżackiego - na podstawie Kroniki Pruszcza źródła historyczne
Kościół Zakonu Krzyżackiego
tłumaczył: Irek Nowak
W czasach panowania rycerzy Zakonu Krzyżackiego w Państwie Gdańskim który w 1310
roku przejęli, została wieś Pruszcz(Prust) przez Komtura
Gdańskiego Ludeke von Essen nadana Jakubowi Schulze do nowo zasiedlenia
niemieckimi chłopami i na niemieckich prawach. Rozchodziło się o
potwierdzenie zapisu posiadania tej wsi.Jakub z zasiedlaniem na terenie
89 chełmińskich łanów już był gotowy. Zapis Zakonu mówi także ze
wieś"Boga uwielbiać powinna,kościół i duchownego posiadać ma"i pastor
wsi powinien jako zapłatę otrzymać 4 wolne lany i od każdego z 77 łanów
czynszowych otrzymać powinien 1 morgę pszenicy i 1 morgę owsa. Zwrot
biskupowi w wysokości polowy z dziesięciny zostanie nie tknięty.Kościół
Pruszczański był prawdopodobnie w 1438 roku podczas napadu przez
Huseitow na Państwo Gdańskie w jego murach spalony i uszkodzony.
Jakby
wrogowie Oliwskiego Klasztoru w tym czasie tez nie zaoszczędzili. Także
w zachodnio pruskich wojnach miejskich jest Pruszcz z swoim kościołem,a
także kościół w Przywidzu musimy sobie przedstawić jak kościoły z
murami obronnymi.Jego mury obronne we wsi i przy pruszczańskich śluzach
były często punktem środka walk gdańskich oddziałów i żołdaków Zakonu.30
kwietnia 1460 roku wieś została zajęta i spalona.30 chłopów ubito. Prawdopodobnie dawniej kościół nie uszedł bez uszczerbku.
Szczególnych wzmianek brakuje. Także tych jak Pruszcz w roku 1479
został nawiedzony przez wielki pożar i żywot kościoła nie został
zanotowany. Z pewnością wiemy,ze Pruszczański kościół w przypadającym
wieku w wojnach z polskim królem Stefanem Batorym był stajnią dla koni
polskich oddziałów i w odwrocie po gdańskiej porażce z nienawiści 6
wrzesnia 1577 roku z jego wnętrznościami i dachem spalony.
Pruszcz
był w Biskupstwie Włocławskim ważniejszą Powiatowa Diecezja w gdańskich
okolicach.Od 1454 roku miało miasto Gdańsk na podstawie Elbląskiego
Porozumienia z Królem polskim prawnym następcą wypędzonych rycerzy
Zakonu z terenów Gdańskiej Komturii patronat nad pruszczańskim
kościołem. W roku 1488 został Dominus Nicolaus pastorem Pruszcza uznany. W 1508 połączył Biskup Wloclawski kosciol w Rokitnicy i Rozynach z diecezjalnym kościołem w Pruszczu.
W
tym czasie pastorem byl Thomas z Gdanska. Nastepnie Alexander Stultetus
ten jako pan Katedry Fromborskiej przez innych duchownych w zastępstwie
byl. Jakie znaczenie miasto Gdańsk samo przywiązywało do kościoła jego
największej wtedy jego wsi, przedstawiono tutaj,jako w czasie
luteranskiej Reformacji miasto przechodzić zaczelo. Pruszczanska
Diecezja przez miastowych duchownych była przewidziana. I tak Rada
Miasta przeniosła 31 sierpnia 1530 roku pastora z kościoła Świętego Jana w Gdańsku Urbana Ulriciego także do Diezezji w Pruszczu.
Ten
po prostu nie odmówił reformacji, jednakże przyznał wspomniane Reformy
pod podtrzymaniem zewnętrznych użyć kościoła katolickiego. Jeszcze w
przeciągu czasu jego urzędowania lub po jego śmierci w 1544
roku jest większą liczba kościołów w mieście, a także Pruszczanski
kościół stały sie protestanckie. W 1549 roku jako pierwszym
ewangelicko-luteranskim duchownym w Pruszczu został Johannes
Forchtenicht (dowody są) urodzony w Prusach" ożenił się z wdowa
Hartnocha" z Pruszcza poszedł do kościoła Katarzynki w Gdansku i w
nastepnym roku zmarł.
Jego następcą najpóźniej w 1560 roku Lur Heinz ktory w 1572 roku został odwołany. Po nim nastapil magister Heinrich Ringt który także w 1577 roku
był w Urzędzie. Jak kosciol w wojnach przeciw Polsce został uszkodzony i
jak Krol Polski miastu Gdansk wydal pozwolenie na ostatnia wieczerze
(obraz) według Ausgburskiej Koncesji wywiesić w kosciolach miasta jako
ostateczne prawo.
W registrze czynszowym z 1570
roku i notatek z wizytacji katolickich kościołów z 1583,1598 i 1749
roku jest krotko o tym powiedziane ze Pruszczańska murata ecclesia
haeretica i profanta nie mogla być dalej wizytowana. Po zakończeniu
wojny w roku 1578 Pruszczanski kościół z czasów Zakonu pochodzący, od podstaw murów znowu został odbudowany.
Gruntowne poprawki w murach kościoła zostały w 1677 roku wykonane. W następujących latach nastąpiło odnowienie drewnianej części wieży i ławek wewnątrz kościoła.
Cyferblaty zegara na wieży zostały w 1684 na nowo pomalowane. W latach 1678-80 zostały trzy nawy kościelne na nowo dobudowane.
Częściowo
były te naprawy konieczne poprzez splandrowania w których wieś i
kościół w szwedzkich wojnach w latach 1627 i 1659 został pozostawiona.
13 listopada 1627
roku napadli Szwedzi Gustawa Adolfa na Pruszcz splądrowali wieś i
kościół, uwięzili pastora Martina Liliego ktory chcial zapobiec
rabowaniu i po długim czasie za okupem zwolnili go.24 kwietnia 1656 roku
w drugiej szwedzkiej wojnie szlo tej wsi i kościołowi tez nie inaczej.
Szwedzi
po przywództwem generala Steinbocka brali wszystko co znaleźli.
Pruszczańskiemu pastorowi Heinrichowi Koenigshavenowi zabrali sześć
koni,cztery krowy i wszystkie swinie. Kury i gesi ubili,zabrali dwa wozy
i dorożkę,wszystkie ubrania i w kocu temu samemu pastorowi z wyciagneta
szabla tez ubrania które miał na sobie. Pastor otrzymal w 1659 roku od
Rady Miasta 130 florenow odszkodowania.
Srebro kościelne zostało uratowane, dlatego ze ojciec kościoła w porę do miasta wywiózł. Cześć starego używanego srebra kościelnego w 1609 roku sprzedał w Gdańsku do przetopienia mistrzowi mennicy Philipowi Kruewerowi. Mniej więcej ok.1600 roku lub zaraz przy założeniu ewangelickiej Diecezji w Pruszczu,zostały także sąsiadujące i przygraniczne wsie Cieplewo i Roszkowo do Pruszczańskiego kościoła włączone. W 1602 roku chłopi obydwóch wsi i Pruszcza prosili Rade Miasta Gdańsk,żeby nie przyznawał pastora Tobiasa Ruehlinsa do pruszczańskiej parafii,ponieważ byl kalwinista z Malborka wypędzonym. W następnych latach zapłaciły te trzy miejscowości wzięte razem, nowo przyjętemu organiście Johannowi Barentimusowi. Pastor Lilie postawił 30 lipca z ojcem kościoła na kościelny porządek dla pruszczańskiej Parafii z włączonymi do niej wsiami, który miał
ważność. 1 sierpnia 1637 roku doszło miedzy Cieplewem i Roszkowem i pruszczańskim pastorem Lilie do umowy, po której te dwie wsie zobowiązały sie ta sama dziesięcinę pruszczanskiemu pastorowi płacić.. Jak i chłopi z Pruszcza mianowicie z każdego lanu ziemi rocznie 1 morge dobrej pszenicy i jedna morge owsa. Ogrodnicy i rzemieślnicy 1 florena do 15 groszy zależnie od wysokości dochodów. Ta umowa obowiązywała po rzeczywistym włączeniu tych dwóch wsi do Pruszcza. W roku 1808 zostało w końcu uznane, ze miedzy tymi trzema przedstawicielami kościelnymi jednego z Cieplewa i Roszkowa"opatrzonego" zamówić trzeba. Tak samo w 1801 roku polowa wsi przez pożar spopielona została, kościół ocalał. Nowe czasy cierpienia przypadły na Pruszcz,gdy francuzi 9 marca 1807 roku zajęli kościół i tam stworzyli prochownie. Tak jak inne kościoły także Pruszcz w 1811 roku wszystkie złote i srebrne kościelne i ołtarzowe sprzęty musiały do miasta, z tym ze Gdanski Senat nie nadążał za nienasyconymi zadaniami francuzów i generala Rappa.Gruntowne poprawki i odnowy kościoła zostały w 1831 i w końcu 1936 wykonano. Wcześniej Pruszczanski Porzadek Kosciola z 1786 roku wynagrodzenia pastora i organisty, musza na nowo zostać uregulowane i takze cele o przeznaczeniu majątku kościelnego. Tam organista w swojej naturalnej dziesięcinie z trzech wsi dostawał do tej pory jedna "lane kościelna" za 50 florenow. W dzierżawę dostawał, zostało to teraz inaczej obmyślone. Organista dostał,jako odszkodowanie od 1736 roku wyplate 15 florenow.
Od 1786 nawet 30 florenow z kasy koscielnej. Ok.1800 roku otrzymywał organista za granie na organach i inne koscielne czynnosci 225 florenow.W 1840 roku zaplacila kasa koscielna jemu jako wynagrodzenie,zgranie organow i za brakujacy lan koscielny,opalanie zachrysti itd.Wiemy ze te wynagrodzenie bylo okreslone w dokumencie z 1367.Wynagrodzenie pastora dawniej, opiewalo rocznie az do tysiaca florenow.Rzadko zostaly przy budowach koscielnych potrzebne pieniadze,poza biezacymi wplywami przez dotacje Gdanskiej Rady pokryte.Lepiej niz te stare srebro koscielne przez ryzyka wojen wczesnych stuleci,ksiegi koscielne przetrwaly.Wpisy zaczynaja sie rokiem 1628. Pruszczanski kościół stoi dzisiaj w zarysach murów i fundamentów jeszcze z czasów Zakonu i jest jedna z najpiękniejszych budowli zabytkowych na terenie Panstwa Gdanskiego. koniec cz.1 Objasnienie: 1 lan chelminski=30 morg=17,995 ha 1 morga chelm.=0,56 ha Rok oceny kościoła 1939. Czesc.2 Wejściowe pomieszczenie od zachodniej strony wieży przebudowane jest,ma trzy sklepienia, zachrystia od północnej strony ma dwa. Nawy kościoła podpierające mury są ogromnymi palami podpierające mury. Masywnie trochę oddzialowujaca wieża jest z daleka widzialna. Wewnatrz pięknego kościoła przytwierdzona do ściany jest ambona z 1578 roku-ponownej odbudowy,została w 1661 roku ponownie odnowiona. Figurowy ołtarz z czasów ok.1500 został uratowany i po odbudowie z powrotem wstawiony. Oltarz nosi pięknie zdobione zlotem rzeźbę drewniana i jego trzy czesci przedstawiają cierpienie Chrystusa. Skrzydła boczne,to samo z obrazami z czasów cierpienia syna Bozego, ozdobione,można zamykać lub skladac. Takze jeden z tych obrazow nosi liczbę roku 1578. Ta przed ołtarzem stojąca chrzestlnica z marmuru pochodzi z Salvatorskiego Kosciola w Gdansku-Petershagen, Przy rozbudowie gdańskich murow obronnych w roku 1656 przerwanych i w 1695 zaczętej w innym miejscu dzisiejszego miejsca"w pobliżu bramy".w 1660 roku dostała się chrzcielnica do Pruszcza. Ambona nosi liczbę roku 1578."Chrzest" został namalowany w 1623 roku. Wartościowe obrazy-prezent burmistrza Gdańskiej Wyszyny Christiana Schroedera z 1681 roku. Organy kościelne zbudował w 1728 roku gdański budowniczy organów Andreas Hildebrandt tez od niego pochodzą organy sąsiadującego kościoła z Swietego Wojciecha. Organy noszą herb dawniejszego burmistrza Gdanskiej Wyzyny Johanna Gottfrieda von Diesseldorffa.Stare organy z 1644 roku nie nadawaly sie do uzytku. Najstarszy dzwon został odlany przez gdańskiego ludwisarza Michaela Wittenwercka jeszcze w 16 wieku.Ten dzwon byl "potrzebny". Ojcowie kościoła polecili ludwisarzowi Matisowi Uhl w Gdańsku przetopienie starego i odlanie na nowo dzwona w tej samej wielkości zostal odtworzony. Zapłacono za centnar 12 florenow i za liczbe roku. Nazwiska i herb ojców kościoła zostały na mocy porozumienia wytłoczone na randzie dzwonu. Kościół z jego tylnej strony która leży od strony Raduni został w 1936 roku gruntownie poprawiony,najbardziej chodziło o wieżę musiała zostać na nowo pokryta dachówką.
╬ Przed kościołem, ten który jeszcze dzisiaj grobami okrążony ╬ jest,
Przed dawnymi murami kościoła zachowała się piękna podwójna brama z lukiem i napisem wers.39 psalmu. "Panie ucz mnie, ze koniec ze mna musi byc i moje zycie ma cel i z tym musze zyc. Patrz,moje dni sa jak szerokosc Twojej dloni i moje zycie zycie jest niczym przed Toba. Niczym sa wszyscy ludzie,ci co pewnie zyja".
Po dwóch stronach bramy wiszą
końce łańcuchów, jako resztki dawnych pregieznikow kościelnych. Dalej
rozciąga się nowy mur kościelny od 1905 roku,całość okrąża teren
kościelny. Z prawej strony kościoła stoi dom organisty zbudowany w 1764
roku z szkolą kościelna i dom dzwonnika,na lewo dom służby kościelnej i
kostnica. Zachrystia po północnej stronie została dobudowana. Od
północnej i południowej znajdują się male okapy zadaszenia. Dom Bozy w 1930
roku otrzymał światło elektryczne i ogrzewanie. Piękny gotycki
nakrapiany lukowy sufit jest dwuczęściowy, tylna cześć kościoła która
obejmuje pomieszczenie ołtarzowe,posiada niższy sufit. Podłoga jest
częściowo wyłożona potężnymi płytami grobowymi z 17 i 18 wieku,niektóre
noszą herby. Ławki sa oznakowane wizerunkami dworów. Na lewo od ołtarza
wisi Dziesięć Przykazań przedstawione w obrazach,widocznie stare i
pełnowartościowe. Po lewej stronie środkowego okapu,środkowej kolumny
wspornikowej są tablice pamiątkowe na wojnach poległych wiernych.Tylko
male częściowo kolorowe okna (witraże) rozprowadzają cieple swatko w
kościele,gdzie ściany obrazami także srebrno obramowanymi tablicami
pamiątkowymi zmarłych chłopów ozdobione są. Wieża kościelna posiada od
1933 roku nowy zegar,gdzie po każdej stronie widać potężny cyferblat.
Otrzymała ona, także w latach 1927 w gdańskiej Stoczni
wyprodukowany nowy dzwon z brązu o wadze 24 centnarow, jako zastępstwo
tego starego z 1635 roku,który w 1715 został przetopiony i padl ofiara
wojen. Nosil dpowiedni napis i nazywał sie; Laudate. Środkowy dzwon
pochodzi z lat 1715,także jest przetopiony. Najmniejszy dzwon, bez
liczby roku jest najstarszym.Plebania kościoła znajduje się po drugiej
stronie przyległej ulicy. Napis na frontowej ścianie mówi ze od 1755
roku tam stoi. Kościół Zakonu Krzyżackiego.
Srebro kościelne zostało uratowane, dlatego ze ojciec kościoła w porę do miasta wywiózł. Cześć starego używanego srebra kościelnego w 1609 roku sprzedał w Gdańsku do przetopienia mistrzowi mennicy Philipowi Kruewerowi. Mniej więcej ok.1600 roku lub zaraz przy założeniu ewangelickiej Diecezji w Pruszczu,zostały także sąsiadujące i przygraniczne wsie Cieplewo i Roszkowo do Pruszczańskiego kościoła włączone. W 1602 roku chłopi obydwóch wsi i Pruszcza prosili Rade Miasta Gdańsk,żeby nie przyznawał pastora Tobiasa Ruehlinsa do pruszczańskiej parafii,ponieważ byl kalwinista z Malborka wypędzonym. W następnych latach zapłaciły te trzy miejscowości wzięte razem, nowo przyjętemu organiście Johannowi Barentimusowi. Pastor Lilie postawił 30 lipca z ojcem kościoła na kościelny porządek dla pruszczańskiej Parafii z włączonymi do niej wsiami, który miał
ważność. 1 sierpnia 1637 roku doszło miedzy Cieplewem i Roszkowem i pruszczańskim pastorem Lilie do umowy, po której te dwie wsie zobowiązały sie ta sama dziesięcinę pruszczanskiemu pastorowi płacić.. Jak i chłopi z Pruszcza mianowicie z każdego lanu ziemi rocznie 1 morge dobrej pszenicy i jedna morge owsa. Ogrodnicy i rzemieślnicy 1 florena do 15 groszy zależnie od wysokości dochodów. Ta umowa obowiązywała po rzeczywistym włączeniu tych dwóch wsi do Pruszcza. W roku 1808 zostało w końcu uznane, ze miedzy tymi trzema przedstawicielami kościelnymi jednego z Cieplewa i Roszkowa"opatrzonego" zamówić trzeba. Tak samo w 1801 roku polowa wsi przez pożar spopielona została, kościół ocalał. Nowe czasy cierpienia przypadły na Pruszcz,gdy francuzi 9 marca 1807 roku zajęli kościół i tam stworzyli prochownie. Tak jak inne kościoły także Pruszcz w 1811 roku wszystkie złote i srebrne kościelne i ołtarzowe sprzęty musiały do miasta, z tym ze Gdanski Senat nie nadążał za nienasyconymi zadaniami francuzów i generala Rappa.Gruntowne poprawki i odnowy kościoła zostały w 1831 i w końcu 1936 wykonano. Wcześniej Pruszczanski Porzadek Kosciola z 1786 roku wynagrodzenia pastora i organisty, musza na nowo zostać uregulowane i takze cele o przeznaczeniu majątku kościelnego. Tam organista w swojej naturalnej dziesięcinie z trzech wsi dostawał do tej pory jedna "lane kościelna" za 50 florenow. W dzierżawę dostawał, zostało to teraz inaczej obmyślone. Organista dostał,jako odszkodowanie od 1736 roku wyplate 15 florenow.
Od 1786 nawet 30 florenow z kasy koscielnej. Ok.1800 roku otrzymywał organista za granie na organach i inne koscielne czynnosci 225 florenow.W 1840 roku zaplacila kasa koscielna jemu jako wynagrodzenie,zgranie organow i za brakujacy lan koscielny,opalanie zachrysti itd.Wiemy ze te wynagrodzenie bylo okreslone w dokumencie z 1367.Wynagrodzenie pastora dawniej, opiewalo rocznie az do tysiaca florenow.Rzadko zostaly przy budowach koscielnych potrzebne pieniadze,poza biezacymi wplywami przez dotacje Gdanskiej Rady pokryte.Lepiej niz te stare srebro koscielne przez ryzyka wojen wczesnych stuleci,ksiegi koscielne przetrwaly.Wpisy zaczynaja sie rokiem 1628. Pruszczanski kościół stoi dzisiaj w zarysach murów i fundamentów jeszcze z czasów Zakonu i jest jedna z najpiękniejszych budowli zabytkowych na terenie Panstwa Gdanskiego. koniec cz.1 Objasnienie: 1 lan chelminski=30 morg=17,995 ha 1 morga chelm.=0,56 ha Rok oceny kościoła 1939. Czesc.2 Wejściowe pomieszczenie od zachodniej strony wieży przebudowane jest,ma trzy sklepienia, zachrystia od północnej strony ma dwa. Nawy kościoła podpierające mury są ogromnymi palami podpierające mury. Masywnie trochę oddzialowujaca wieża jest z daleka widzialna. Wewnatrz pięknego kościoła przytwierdzona do ściany jest ambona z 1578 roku-ponownej odbudowy,została w 1661 roku ponownie odnowiona. Figurowy ołtarz z czasów ok.1500 został uratowany i po odbudowie z powrotem wstawiony. Oltarz nosi pięknie zdobione zlotem rzeźbę drewniana i jego trzy czesci przedstawiają cierpienie Chrystusa. Skrzydła boczne,to samo z obrazami z czasów cierpienia syna Bozego, ozdobione,można zamykać lub skladac. Takze jeden z tych obrazow nosi liczbę roku 1578. Ta przed ołtarzem stojąca chrzestlnica z marmuru pochodzi z Salvatorskiego Kosciola w Gdansku-Petershagen, Przy rozbudowie gdańskich murow obronnych w roku 1656 przerwanych i w 1695 zaczętej w innym miejscu dzisiejszego miejsca"w pobliżu bramy".w 1660 roku dostała się chrzcielnica do Pruszcza. Ambona nosi liczbę roku 1578."Chrzest" został namalowany w 1623 roku. Wartościowe obrazy-prezent burmistrza Gdańskiej Wyszyny Christiana Schroedera z 1681 roku. Organy kościelne zbudował w 1728 roku gdański budowniczy organów Andreas Hildebrandt tez od niego pochodzą organy sąsiadującego kościoła z Swietego Wojciecha. Organy noszą herb dawniejszego burmistrza Gdanskiej Wyzyny Johanna Gottfrieda von Diesseldorffa.Stare organy z 1644 roku nie nadawaly sie do uzytku. Najstarszy dzwon został odlany przez gdańskiego ludwisarza Michaela Wittenwercka jeszcze w 16 wieku.Ten dzwon byl "potrzebny". Ojcowie kościoła polecili ludwisarzowi Matisowi Uhl w Gdańsku przetopienie starego i odlanie na nowo dzwona w tej samej wielkości zostal odtworzony. Zapłacono za centnar 12 florenow i za liczbe roku. Nazwiska i herb ojców kościoła zostały na mocy porozumienia wytłoczone na randzie dzwonu. Kościół z jego tylnej strony która leży od strony Raduni został w 1936 roku gruntownie poprawiony,najbardziej chodziło o wieżę musiała zostać na nowo pokryta dachówką.
╬ Przed kościołem, ten który jeszcze dzisiaj grobami okrążony ╬ jest,
Przed dawnymi murami kościoła zachowała się piękna podwójna brama z lukiem i napisem wers.39 psalmu. "Panie ucz mnie, ze koniec ze mna musi byc i moje zycie ma cel i z tym musze zyc. Patrz,moje dni sa jak szerokosc Twojej dloni i moje zycie zycie jest niczym przed Toba. Niczym sa wszyscy ludzie,ci co pewnie zyja".
╬ Jednym z najgorszych chwil jakie wydarzyły się przy kościele
to likwidacja cmentarza najstarszych i najzacniejszych mieszkańców
Praust dla parkingu przykościelnego i nowego ładu w cmentarnym parku.
Był to między innymi Hugo Wiedemann. Najprawdopodobniej nie przeprowadzono ekshumacji. Jedyny!!! ocalały przez pasjonatów nagrobek to grób syna Kocha.
To nie jedyny cmentarz, który zlikwidowano w sposób dewastatorski.
Drugim był najstarszy cmentarz na ulicy Wita Stwosza Tam przynajmniej
dokonano ekshumacji i mieszkańcom postawiono pomnik na nowym cmentarzu.
Nagrobki z cmentarza przed dewastacja:
https://www.facebook.com/pg/Ocalic.od.zapomnienia.Praust/photos/?tab=album&album_id=2064880877069896
http://forum.dawnygdansk.pl/viewtopic.php?p=36140
Prausterski dzwon:
Die Glocke aus Praust von 1730 für den Kieler Ostfriedhof
=============================================
Im Jubiläumsjahr des 750jährigen Bestehens derLandeshauptstadl Kiel gestiftet -1992
Der Ort Praust bei Danzig
------------------------------------
wird 1307 zum ersten Mal erwähnt, die Kirche 1367; es ist eine alte Ordenskirche. Jahrhuntertelang ist Praust das größte und reichste Dorf auf der Danziger Höhe gewesen.
In zahlreichen Kriegen vergangener Jahrhunderte wurde es oft geplündert und abgebrannt . Am meisten hatte es in den schwedisch-polnischen Kriegen des 17. und 18. Jahrhunderts
und in der napoleonischen Zeit zu leiden.
Die Kirche war früher innen reich geschmückt.
Von 1457 bis 1814 (1835 endgültig festgelegt) gehörte Praust zur Stadt Danzig, danach zu Preußen. 1850 wurde es selbständiger Ort.
um 1820 - Praust wird Durchgangsort der Chaussee Danzig - Dirschau
1852 - Eisenbahneröffnung Danzig - Dirschau (- Bromberg) über Praust
1880 - Bau der Prauster Zuckerfabrik; jährlich wurden rund 225.000 Zentner Zucker aus etwa 1 1/2 Mio. Zentner Zuckerrüben gewonnen.
ab 1897 - Ausbau der Chausseen im Umkreis von Praust, das damit der Schnittpunkt wichtiger Verkehrsstraßen wurde.
1900 - 2.675 Einwohner
1939 - ca. 5.000 Einwohner
1990 - ca. 7.000 Einwohner
heutiger Name Pruszcz Gdanski
Die Prauster Glocke
----------------------------
hat 1730 der präsidierende Bürgermeister der Stadt Danzig, Joh. Gottfried v. Diesseldorff, der zugleich Administrator des Gebiets der Danziger Höhe war, gießen lassen. Aus der
Inschrift geht her vor, daß sie aus einer Vorgängerglocke, von 1551, die gesprungen war, neu gegossen wurde. Im 2. Weltkrieg wurde sie, wie 80.000 andere Glocken, konfisziert und
sollte zur Herstellung von Kanonen und Granaten in Harnburg eingeschmolzen werden. Dazu karn es dann nicht mehr. Die Glocken aus den verlorenen deutschen Ostgebieten wurden
nach dem Krieg als "Leihglocken" den westlichen Landeskirchen zur Verfügung gestellt.
Diese Glocke sollte mit zwei anderen Danziger Glocken im wiederhergestellten Lübecker Dorn läuten, aber sie paßten klanglich nicht zusammen. So stand die Glocke jahrzehntelang
sang- und klanglos in der Lübecker St. Petrikirche , bis sie Ostern 1991 zu uns karn und zunächst in der Andreaskirche bewundert werden konnte, danach auch einige Zeit in der
Kirche von Klausdorf.
Sie ist jetzt eine Dauerleihgabe für den Friedhof. Eigentümer ist immer noch die ehemalige deutsche evangelische Gemeinde von Praust.
Inschrift auf der Flanke
-------------------------------
CAMPANAM HANC QUAE M D L I PRIMUM FUSA ERAT
IAM VERO IRREPARABILEM PASSA EST SCISSURAM
MAGNIF. AC GENEROS. DOMINUS
(MAGNIFICUS AC GENEROSUS DOMINUS)
JOANN. GODOFR. A. DIESSELDORFF
PRAE. CONS. P. T. SENAT. PRAESES
(PRAECONSUL PRO TEMPORE SENATUS PRAESES)
AC MONTAN. ADMINISTR.
(AC MONTANUS ADMINISTRATOR)
PROVIDA CURA REFUNDI CURAVIT
A.O.S. M D C C XXX (ANNO SALUTIS)
PER MICHAELEM WITTWERCK
deutsch:
Diese Glocke, die 1551 zum ersten Mal gegossen war , jetzt aber einen unreparierbaren Riß erlitten hat, ließ der hochherzige und edelgesinnte Herr Johann Gottfried von
Diesseldorff, Präkonsul (Bürgermeister), z.Zt. Senatspräses (präsendierender Bürgermeister) und Verwalter der Danziger Höhe, mit umsichtiger Sorgfalt gießen, im Jahr des Heils
1730 durch Michael Wittwerck.
Die Danziger Glockenwerkstatt Wittwerck ist auch durch andere Glocken bekannt;
in der Ägidienkirche in Lübeck hängt z.B. eine Glocke aus dieser Werkstatt.
Die Inschrift auf dem oberen Rand lautet:
-----------------------------------------------
BENEDICTUM SIT NOMEN DOMINI
(Gelobet sei der Name des Herrn)
Die Inschrift auf der Rückseite nennt den Namen des Predigers, H. Matthaeus Damitz, und der beiden Kirchenvorsteher, George Noah und Daniel Nachtigal.
Stifter der Glocke ist der Danziger präsidierende Bürgermeister
Johann Gottfried von Diesseldorff
* 17.11.1668 - + 29.07.1745
-------------------------------------------------------------------------------------------
Er gehörte zu den bedeutenden Männern der Danziger Geschichte.
Er war von 1720 bis 1745, 26 mal ununterbrochen, einer der 4 Bürgermeister. Aus
deren Mitte wurde jeweils einer zum präsidierenden Bürgermeister, für 1 Jahr, gewählt
(Senatspräses). Jeder der Bürgermeister verwaltete einen der 4 Bezirke Danzigs (Stadt, Danziger Höhe, Danziger Niederung und Danziger Werder).
Zur damaligen Zeit stand Danzig - seit 1466 - unter der Herrschaft des polnischen Königs, als weitestgehend freie Stadt.
Der König ernannte als seinen Vertrauten in der Stadt, einen Burggrafen.
J. G. von Diesseldorff bekleidete dieses Amt 6 mal.
(Diese Angaben verdanken wir Herrn Dr. Heinz Lingenberg, einem Danziger, der jetzt in Elmschenhagen wohnt).
Die Glocke zeigt 3 Siegel
------------------------------------
1. Siegel: Die Kundschafter
--------------------------------------
Die Geschichte von den Kundschaftern mit der riesigen Weintraube finden wir in der Bibel im 4. Buch Mose, Kapitel 13. Dort heißt es im Vers 23:
"Und sie (die Kundschafter, die Mose von der Wüste Sinai ausgesandt hatte, das Land
Kanaan zu erkunden) kamen bis an den Bach Eschkol und schnitten dort eine Rebe ab, mit einer Weintraube und trugen sie zu zweien auf einer Stange, dazu auch Granatäpfel und
Feigen."
Diese Traube ist ein Symbol für die Fülle und den Segen, mit dem Gott die Seinen versorgen will. Darüber hinaus ist der Wein ein Sinnbild für das Heil Gottes im Alten und Neuen
Testament:
Das Volk Israel ist der Weinberg und Weinstock Gottes (Psalm 80, 9-20; Jesaja 5, 1-7, Markus 12, 1-9) und Christus der wahre Weinstock (Joh. 11 und Matthäus 6, 26-29 - das
heilige Abendmahl ).
Weil die Glocke Ostern 1991 zu uns kam, nennen wir sie "Osterglocke" , zugleich in Verbindung mit dem Ostersieg Christi über den Tod und unsere Vergänglichkeit nach seinem
Wort:"Ich bin die Auferstehung und das Leben; wer an mich glaubt, wird leben, selbst wenn er stirbt." (Joh. 11, 25)
2. Siegel: mit Bild von Danzig
------------------------------------------
Das Siegel zeigt im oberen Teil den Gottesnamen in hebräischen Buchstaben:
" J (a) h w (e) h "
mit Strahlenkranz des göttlichen Lichtes, darunter den polnischen Adler mit Krone und dann die Ansicht von Danzig.
Die lat. Umschrift (ein Hexameter) lautet:
NUMINIS ATQUEAQUILAE GEDANUM MUNIMINE TUTUM
deutsch: Durch der Gottheit und des Adlers Schutz ist Danzig (=Gedanum ) sicher.
3. Siegel: Friede und Gerechtigkeit
-------------------------------------------------
Die beiden beschwingt tanzenden Frauengestalten stellen Friede (mit der Friedenspalme) und Gerechtigkeit (mit dem Schwert) dar.
Die lateinische Inschrift (ein Hexameter) lautet:
PAX IAM IUSTITIA FORA TEMPLAET RURA CORONAT
deutsch: der Friede schmückt jetzt durch die Gerechtigkeit die Märkte, die Tempel
und das Land.
Der nordische Krieg (1700-1720) war zu Ende, es war Friedenszeit.
Zu Füßen der beiden Gestalten sehen wir die beiden Tafeln, die auf die 10 Gebote hinweisen, Ausgangspunkt auch für alle irdische Gerechtigkeit:
Die erste Tafel für die 3 ersten Gebote, die sich auf Gott beziehen, deshalb DEO (für Gott) = 3 Buchstaben.
Die zeite Tafel für die übrigen 7 Gebote, die sich auf den Nächsten beziehen, deshalb
PROXIMO (für den Nächsten) = 7 Buchstaben.
Diese Gestaltung zeigt, wie bis in die kleinsten Kleinigkeiten der Schmuck der
Glocke durchdacht war.
Schon bei den Siegeln mit den beschwingten und sehr lebendigen Gestalten konnte man sehen , daß die Glocke in der Barockzeit , die sich durch eine besondere Lebensfreude
auszeichnete, gegossen wurde.
Dies wird auch deutlich in den reichlichen und schönen Verzierungen im oberen Teil,
die für die Barockzeit typisch sind.
Im Mittelalter waren die Glocken sachlicher gestaltet.
Technische Daten:
-------------------------
Durchmesser 1040 mm
Gewicht ca: 700 kg ( nach Unterlagen: 675 kg)
Rippe mittelschwer
Material Bronze
Schlagstärke 71 mm
Krone 6-armig, Bügel mit Köpfen .
Gießer Michael Wittwerck / Danzig
Gußjahr 1730
Heimatgemeinde Praust (Westpreussen)
Die Läutemaschine für die Glocke sowie Eisenklöppel und Holzjoch lieferte die Firma Iversen, Dimier und Cie. aus Hamburg.
Der Text der Umschrift auf der Pilgermünze lautet:
---------------------------------------------------------------------
lat. ERNEST ELECT(OR) COLON(IENSIS) BAV(ARUS) AD 1583
deutsch: Ernst Kurfürst von Köln aus Bayern im Jahr des Herrn 1583
Ernst von Bayern war von 1583 bis 1612 Erzbischof von Köln. Als solcher war er einer
der 7 Kurfürsten, die den deutschen König wählten. Wir wissen nicht, wie es dazu kam,
daß das Bild eines katholischen Erzbischofs mit dieser Pilgermünze in eine Glocke kommt, die für eine ev. Kirche gestiftet wurde. War es eine Gabe des Kölner Erzbischofs für die
Glocke - aus persönlichen Beziehungen zu Diesseldorff oder zur Kirche in Praust?
Pilgermünzen sollen den Segen und die Heilswirkungen des Wallfahrtsortes übermitteln. Sie sollen der Glocke die Kraft verleihen, Unwetter sowie feindliche und dämonische Mächte
zu bannen.
Sie ist ein Zeichen der ökumenischen Verbundenheit, schon damals.
Der Bügel mit den Köpfen = die Krone
-----------------------------------------------------
Auch die Köpfe auf der "Krone" - sie haben alle ein verschiedenes Gesicht - haben den ursprünglichen Sinn, Unheil abzuwehren. Sie blicken in alle 4 Himmelsrichtungen,
um die Gemeinde nach allen Seiten hin zu schützen.
Die sog. "Krone" ist wichtig für die Anbringung der Glocke. Mit Hilfe der "Krone" wird die Glocke an einem Holzjoch befestigt. So wird es möglich, daß die Glocke
schwingen kann.
Teiltonreihe............................Ton....... .....HT/16......................Hertz
-----------------------------------------------------------------------------------------
Schlagton...............................g'........ .......-1............................. 386
Prime......................................g'..... ........ +11............................403
Terz.........................................b'... .......... +6..............................471
Quinte.....................................es".... .......+0..............................615
Oberoktave............................g".......... ...-1...............................772
Unteroktave...........................g°.......... ....+13...........................203
Duodezime............................d'''......... ....-7............................1132
Erläuterungen zum Entwurf von Dieter Häusler
---------------------------------------------------------------
Der Glockenturm zeichnet mit seinen 4 Stahlrohren die Konturen eines möglichen Turmes nach und stellt einen "entmaterialisierten" Umriss dar.
Er nimmt wichtige Elemente - wie Dachneigung, Gebäudefluchten und Farben - des vorhandenen Baukörpers auf, ohne sie im wörtlichen Sinne fortzuführen.
Die höhenversetzte Bündelung der 4 tragenden Stahlrohre gibt dem Gestell eine geringe Eigendynamik und verleiht ihm selbst etwas Instrumenthaftes.
Die eingehängte Glockenstube bildet mit ihrer schallregulierenden Bekleidung aus Lärchenholzlamellen den Festpunkt in der transparenten Stahlkonstruktion.
Im Grundriss stellt das Turmgestell ein auf die Spitze gestelltes Quadrat dar, das in einer
kreisrunden Grundplatte mündet.
Ein Kreisring aus grauen Granitpflastersteinen mit einer Ausfüllung aus hellen, runden Quarzkieseln dient als Basisplatte, Baustofftrennung und Mähkante für den anschließenden
Grünbereich.
Entwurf und Bauleitung: Hochbauamt der Stadt Kiel
Architekt : Dieter Häusler
Grundsteinlegung am 18.12.1992; Einweihung am 22.06.1993
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wir sind dankbar, daß eine ganze Reihe von Unternehmen und Firmen mit Sachleistungen bei der Vollendung dieses Glockenturmes halfen:
Howaldtswerke Deutsche Werft AG;
Dyckerhoff und Widmann AG, Niederlassung Kiel ;
Bautischlerei Schiffke;
Geuer-Korrosionsschutz und Büfa-Farben;
Solterbeck Baugesellschaft mbH -Transporte;
Rolf Kleinfeldt -Metalleindeckung;
Schlosserei Grothkopp;
Gerüstbau Vogel;
Kreuzberger Arbeitsbühnen;
Ingenieurbüro Lage;
Landeshauptstadt Kiel: Hochbauamt, Grünflächenamt und Feuerwehr;
Politische Gemeinde Klausdorf / Schwentine;
Krupp MAK Maschinenbau GmbH.
Viele Gemeindeglieder aus den drei ev. Gemeinden Wellingdorf, Klausdorf und Ellerbek und aus den beiden kath. Gemeinden Gaarden und Neumühlen-Dietrichsdorf, die
Gemeinden selbst, dazu eine ganze Reihe von Geschäftsleuten, Vereinen, Beerdigungsunternehmen und Banken sowie der Ortsbeirat Ellerbek-Wellingdorf, dazu einige ehemalige
Danziger und Prauster haben durch ihre z.T. sehr hohen Spenden zum Gelingen des Werkes beigetragen.
Ihnen allen sei ein herzlicher Dank gesagt.
(Etwaige Spenden für Unterhaltung und Wartung von Turm und Glocke bitte an die Andreasgemeinde, Sparkasse Kiel, Kto.Nr. 8102394 - BLZ 210 501 70 - IBAN DE96 2105 0170
0008 1023 94 - Vermerk: Glockenturm).
Fotos: Frantz, Schlosser, Springer
Verfasser: Gottfr. Chr. Hesse, Pastor
http://forum.dawnygdansk.pl/viewtopic.php?p=36140
Prausterski dzwon:
Die Glocke aus Praust von 1730 für den Kieler Ostfriedhof
=============================================
Im Jubiläumsjahr des 750jährigen Bestehens derLandeshauptstadl Kiel gestiftet -1992
Der Ort Praust bei Danzig
------------------------------------
wird 1307 zum ersten Mal erwähnt, die Kirche 1367; es ist eine alte Ordenskirche. Jahrhuntertelang ist Praust das größte und reichste Dorf auf der Danziger Höhe gewesen.
In zahlreichen Kriegen vergangener Jahrhunderte wurde es oft geplündert und abgebrannt . Am meisten hatte es in den schwedisch-polnischen Kriegen des 17. und 18. Jahrhunderts
und in der napoleonischen Zeit zu leiden.
Die Kirche war früher innen reich geschmückt.
Von 1457 bis 1814 (1835 endgültig festgelegt) gehörte Praust zur Stadt Danzig, danach zu Preußen. 1850 wurde es selbständiger Ort.
um 1820 - Praust wird Durchgangsort der Chaussee Danzig - Dirschau
1852 - Eisenbahneröffnung Danzig - Dirschau (- Bromberg) über Praust
1880 - Bau der Prauster Zuckerfabrik; jährlich wurden rund 225.000 Zentner Zucker aus etwa 1 1/2 Mio. Zentner Zuckerrüben gewonnen.
ab 1897 - Ausbau der Chausseen im Umkreis von Praust, das damit der Schnittpunkt wichtiger Verkehrsstraßen wurde.
1900 - 2.675 Einwohner
1939 - ca. 5.000 Einwohner
1990 - ca. 7.000 Einwohner
heutiger Name Pruszcz Gdanski
Die Prauster Glocke
----------------------------
hat 1730 der präsidierende Bürgermeister der Stadt Danzig, Joh. Gottfried v. Diesseldorff, der zugleich Administrator des Gebiets der Danziger Höhe war, gießen lassen. Aus der
Inschrift geht her vor, daß sie aus einer Vorgängerglocke, von 1551, die gesprungen war, neu gegossen wurde. Im 2. Weltkrieg wurde sie, wie 80.000 andere Glocken, konfisziert und
sollte zur Herstellung von Kanonen und Granaten in Harnburg eingeschmolzen werden. Dazu karn es dann nicht mehr. Die Glocken aus den verlorenen deutschen Ostgebieten wurden
nach dem Krieg als "Leihglocken" den westlichen Landeskirchen zur Verfügung gestellt.
Diese Glocke sollte mit zwei anderen Danziger Glocken im wiederhergestellten Lübecker Dorn läuten, aber sie paßten klanglich nicht zusammen. So stand die Glocke jahrzehntelang
sang- und klanglos in der Lübecker St. Petrikirche , bis sie Ostern 1991 zu uns karn und zunächst in der Andreaskirche bewundert werden konnte, danach auch einige Zeit in der
Kirche von Klausdorf.
Sie ist jetzt eine Dauerleihgabe für den Friedhof. Eigentümer ist immer noch die ehemalige deutsche evangelische Gemeinde von Praust.
Inschrift auf der Flanke
-------------------------------
CAMPANAM HANC QUAE M D L I PRIMUM FUSA ERAT
IAM VERO IRREPARABILEM PASSA EST SCISSURAM
MAGNIF. AC GENEROS. DOMINUS
(MAGNIFICUS AC GENEROSUS DOMINUS)
JOANN. GODOFR. A. DIESSELDORFF
PRAE. CONS. P. T. SENAT. PRAESES
(PRAECONSUL PRO TEMPORE SENATUS PRAESES)
AC MONTAN. ADMINISTR.
(AC MONTANUS ADMINISTRATOR)
PROVIDA CURA REFUNDI CURAVIT
A.O.S. M D C C XXX (ANNO SALUTIS)
PER MICHAELEM WITTWERCK
deutsch:
Diese Glocke, die 1551 zum ersten Mal gegossen war , jetzt aber einen unreparierbaren Riß erlitten hat, ließ der hochherzige und edelgesinnte Herr Johann Gottfried von
Diesseldorff, Präkonsul (Bürgermeister), z.Zt. Senatspräses (präsendierender Bürgermeister) und Verwalter der Danziger Höhe, mit umsichtiger Sorgfalt gießen, im Jahr des Heils
1730 durch Michael Wittwerck.
Die Danziger Glockenwerkstatt Wittwerck ist auch durch andere Glocken bekannt;
in der Ägidienkirche in Lübeck hängt z.B. eine Glocke aus dieser Werkstatt.
Die Inschrift auf dem oberen Rand lautet:
-----------------------------------------------
BENEDICTUM SIT NOMEN DOMINI
(Gelobet sei der Name des Herrn)
Die Inschrift auf der Rückseite nennt den Namen des Predigers, H. Matthaeus Damitz, und der beiden Kirchenvorsteher, George Noah und Daniel Nachtigal.
Stifter der Glocke ist der Danziger präsidierende Bürgermeister
Johann Gottfried von Diesseldorff
* 17.11.1668 - + 29.07.1745
-------------------------------------------------------------------------------------------
Er gehörte zu den bedeutenden Männern der Danziger Geschichte.
Er war von 1720 bis 1745, 26 mal ununterbrochen, einer der 4 Bürgermeister. Aus
deren Mitte wurde jeweils einer zum präsidierenden Bürgermeister, für 1 Jahr, gewählt
(Senatspräses). Jeder der Bürgermeister verwaltete einen der 4 Bezirke Danzigs (Stadt, Danziger Höhe, Danziger Niederung und Danziger Werder).
Zur damaligen Zeit stand Danzig - seit 1466 - unter der Herrschaft des polnischen Königs, als weitestgehend freie Stadt.
Der König ernannte als seinen Vertrauten in der Stadt, einen Burggrafen.
J. G. von Diesseldorff bekleidete dieses Amt 6 mal.
(Diese Angaben verdanken wir Herrn Dr. Heinz Lingenberg, einem Danziger, der jetzt in Elmschenhagen wohnt).
Die Glocke zeigt 3 Siegel
------------------------------------
1. Siegel: Die Kundschafter
--------------------------------------
Die Geschichte von den Kundschaftern mit der riesigen Weintraube finden wir in der Bibel im 4. Buch Mose, Kapitel 13. Dort heißt es im Vers 23:
"Und sie (die Kundschafter, die Mose von der Wüste Sinai ausgesandt hatte, das Land
Kanaan zu erkunden) kamen bis an den Bach Eschkol und schnitten dort eine Rebe ab, mit einer Weintraube und trugen sie zu zweien auf einer Stange, dazu auch Granatäpfel und
Feigen."
Diese Traube ist ein Symbol für die Fülle und den Segen, mit dem Gott die Seinen versorgen will. Darüber hinaus ist der Wein ein Sinnbild für das Heil Gottes im Alten und Neuen
Testament:
Das Volk Israel ist der Weinberg und Weinstock Gottes (Psalm 80, 9-20; Jesaja 5, 1-7, Markus 12, 1-9) und Christus der wahre Weinstock (Joh. 11 und Matthäus 6, 26-29 - das
heilige Abendmahl ).
Weil die Glocke Ostern 1991 zu uns kam, nennen wir sie "Osterglocke" , zugleich in Verbindung mit dem Ostersieg Christi über den Tod und unsere Vergänglichkeit nach seinem
Wort:"Ich bin die Auferstehung und das Leben; wer an mich glaubt, wird leben, selbst wenn er stirbt." (Joh. 11, 25)
2. Siegel: mit Bild von Danzig
------------------------------------------
Das Siegel zeigt im oberen Teil den Gottesnamen in hebräischen Buchstaben:
" J (a) h w (e) h "
mit Strahlenkranz des göttlichen Lichtes, darunter den polnischen Adler mit Krone und dann die Ansicht von Danzig.
Die lat. Umschrift (ein Hexameter) lautet:
NUMINIS ATQUEAQUILAE GEDANUM MUNIMINE TUTUM
deutsch: Durch der Gottheit und des Adlers Schutz ist Danzig (=Gedanum ) sicher.
3. Siegel: Friede und Gerechtigkeit
-------------------------------------------------
Die beiden beschwingt tanzenden Frauengestalten stellen Friede (mit der Friedenspalme) und Gerechtigkeit (mit dem Schwert) dar.
Die lateinische Inschrift (ein Hexameter) lautet:
PAX IAM IUSTITIA FORA TEMPLAET RURA CORONAT
deutsch: der Friede schmückt jetzt durch die Gerechtigkeit die Märkte, die Tempel
und das Land.
Der nordische Krieg (1700-1720) war zu Ende, es war Friedenszeit.
Zu Füßen der beiden Gestalten sehen wir die beiden Tafeln, die auf die 10 Gebote hinweisen, Ausgangspunkt auch für alle irdische Gerechtigkeit:
Die erste Tafel für die 3 ersten Gebote, die sich auf Gott beziehen, deshalb DEO (für Gott) = 3 Buchstaben.
Die zeite Tafel für die übrigen 7 Gebote, die sich auf den Nächsten beziehen, deshalb
PROXIMO (für den Nächsten) = 7 Buchstaben.
Diese Gestaltung zeigt, wie bis in die kleinsten Kleinigkeiten der Schmuck der
Glocke durchdacht war.
Schon bei den Siegeln mit den beschwingten und sehr lebendigen Gestalten konnte man sehen , daß die Glocke in der Barockzeit , die sich durch eine besondere Lebensfreude
auszeichnete, gegossen wurde.
Dies wird auch deutlich in den reichlichen und schönen Verzierungen im oberen Teil,
die für die Barockzeit typisch sind.
Im Mittelalter waren die Glocken sachlicher gestaltet.
Technische Daten:
-------------------------
Durchmesser 1040 mm
Gewicht ca: 700 kg ( nach Unterlagen: 675 kg)
Rippe mittelschwer
Material Bronze
Schlagstärke 71 mm
Krone 6-armig, Bügel mit Köpfen .
Gießer Michael Wittwerck / Danzig
Gußjahr 1730
Heimatgemeinde Praust (Westpreussen)
Die Läutemaschine für die Glocke sowie Eisenklöppel und Holzjoch lieferte die Firma Iversen, Dimier und Cie. aus Hamburg.
Der Text der Umschrift auf der Pilgermünze lautet:
---------------------------------------------------------------------
lat. ERNEST ELECT(OR) COLON(IENSIS) BAV(ARUS) AD 1583
deutsch: Ernst Kurfürst von Köln aus Bayern im Jahr des Herrn 1583
Ernst von Bayern war von 1583 bis 1612 Erzbischof von Köln. Als solcher war er einer
der 7 Kurfürsten, die den deutschen König wählten. Wir wissen nicht, wie es dazu kam,
daß das Bild eines katholischen Erzbischofs mit dieser Pilgermünze in eine Glocke kommt, die für eine ev. Kirche gestiftet wurde. War es eine Gabe des Kölner Erzbischofs für die
Glocke - aus persönlichen Beziehungen zu Diesseldorff oder zur Kirche in Praust?
Pilgermünzen sollen den Segen und die Heilswirkungen des Wallfahrtsortes übermitteln. Sie sollen der Glocke die Kraft verleihen, Unwetter sowie feindliche und dämonische Mächte
zu bannen.
Sie ist ein Zeichen der ökumenischen Verbundenheit, schon damals.
Der Bügel mit den Köpfen = die Krone
-----------------------------------------------------
Auch die Köpfe auf der "Krone" - sie haben alle ein verschiedenes Gesicht - haben den ursprünglichen Sinn, Unheil abzuwehren. Sie blicken in alle 4 Himmelsrichtungen,
um die Gemeinde nach allen Seiten hin zu schützen.
Die sog. "Krone" ist wichtig für die Anbringung der Glocke. Mit Hilfe der "Krone" wird die Glocke an einem Holzjoch befestigt. So wird es möglich, daß die Glocke
schwingen kann.
Teiltonreihe............................Ton....... .....HT/16......................Hertz
-----------------------------------------------------------------------------------------
Schlagton...............................g'........ .......-1............................. 386
Prime......................................g'..... ........ +11............................403
Terz.........................................b'... .......... +6..............................471
Quinte.....................................es".... .......+0..............................615
Oberoktave............................g".......... ...-1...............................772
Unteroktave...........................g°.......... ....+13...........................203
Duodezime............................d'''......... ....-7............................1132
Erläuterungen zum Entwurf von Dieter Häusler
---------------------------------------------------------------
Der Glockenturm zeichnet mit seinen 4 Stahlrohren die Konturen eines möglichen Turmes nach und stellt einen "entmaterialisierten" Umriss dar.
Er nimmt wichtige Elemente - wie Dachneigung, Gebäudefluchten und Farben - des vorhandenen Baukörpers auf, ohne sie im wörtlichen Sinne fortzuführen.
Die höhenversetzte Bündelung der 4 tragenden Stahlrohre gibt dem Gestell eine geringe Eigendynamik und verleiht ihm selbst etwas Instrumenthaftes.
Die eingehängte Glockenstube bildet mit ihrer schallregulierenden Bekleidung aus Lärchenholzlamellen den Festpunkt in der transparenten Stahlkonstruktion.
Im Grundriss stellt das Turmgestell ein auf die Spitze gestelltes Quadrat dar, das in einer
kreisrunden Grundplatte mündet.
Ein Kreisring aus grauen Granitpflastersteinen mit einer Ausfüllung aus hellen, runden Quarzkieseln dient als Basisplatte, Baustofftrennung und Mähkante für den anschließenden
Grünbereich.
Entwurf und Bauleitung: Hochbauamt der Stadt Kiel
Architekt : Dieter Häusler
Grundsteinlegung am 18.12.1992; Einweihung am 22.06.1993
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wir sind dankbar, daß eine ganze Reihe von Unternehmen und Firmen mit Sachleistungen bei der Vollendung dieses Glockenturmes halfen:
Howaldtswerke Deutsche Werft AG;
Dyckerhoff und Widmann AG, Niederlassung Kiel ;
Bautischlerei Schiffke;
Geuer-Korrosionsschutz und Büfa-Farben;
Solterbeck Baugesellschaft mbH -Transporte;
Rolf Kleinfeldt -Metalleindeckung;
Schlosserei Grothkopp;
Gerüstbau Vogel;
Kreuzberger Arbeitsbühnen;
Ingenieurbüro Lage;
Landeshauptstadt Kiel: Hochbauamt, Grünflächenamt und Feuerwehr;
Politische Gemeinde Klausdorf / Schwentine;
Krupp MAK Maschinenbau GmbH.
Viele Gemeindeglieder aus den drei ev. Gemeinden Wellingdorf, Klausdorf und Ellerbek und aus den beiden kath. Gemeinden Gaarden und Neumühlen-Dietrichsdorf, die
Gemeinden selbst, dazu eine ganze Reihe von Geschäftsleuten, Vereinen, Beerdigungsunternehmen und Banken sowie der Ortsbeirat Ellerbek-Wellingdorf, dazu einige ehemalige
Danziger und Prauster haben durch ihre z.T. sehr hohen Spenden zum Gelingen des Werkes beigetragen.
Ihnen allen sei ein herzlicher Dank gesagt.
(Etwaige Spenden für Unterhaltung und Wartung von Turm und Glocke bitte an die Andreasgemeinde, Sparkasse Kiel, Kto.Nr. 8102394 - BLZ 210 501 70 - IBAN DE96 2105 0170
0008 1023 94 - Vermerk: Glockenturm).
Fotos: Frantz, Schlosser, Springer
Verfasser: Gottfr. Chr. Hesse, Pastor
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz