Piknik lotniczy połączony z uroczystymi obchodami święta 49 Bazy Lotniczej był niebywałą okazją do obejrzenia części lotniska pod kątem pozostałości po czasach minionych. Głównie interesowaliśmy się pozostałościami po Luftwaffe.
Rys historyczny:
Obiekt wojskowy Praust należał do grupy satelitarnych dla lotniska Langfurt (Wrzeszcz). Trudno określić dokładną datę powstania lotniska ale szukamy cały czas śladów historycznych jego powstania. Według notki biograficznej
http://49blot.wp.mil.pl/pl/26.html
"Powstało w połowie lat 30. XX wieku. Główną jego funkcją miała być popularyzacja lotnictwa sportowego." Jak do tej pory nie trafiliśmy na żadne dokumenty wskazujące na działanie tu lotniska sportowego tak jak działo się to w Piekle (Piekiełko, Przywidz-Mariensee) lub w Willenbergu k. Malborka.
http://praust.blog.pl/category/szkola-szybowcowa-piekielko/
Trafiliśmy na dokumenty z 1939 rozbudowy na tym obszarze próbnej radiostacji na Powstańców Warszawy (Werdestrasse) i przejmowaniu przez Kriegsmarine terenów pod zabudowę.
http://praust.blog.pl/category/rozne-zdobyte-dokumenty-praust/
Bardzo ważną datą dla intensywnej rozbudowy jest 7.7.1944 kiedy oficjalnym rozkazem powołano podobóz Praust (Aussenarbeitslager Praust bei Danzig, Lager Kochstedt )
http://praust.blog.pl/category/praust-2/
http://praust.blog.pl/category/potezne-lotnisko-praust/
http://praust.blog.pl/category/luftwaffe-na-terenie-lotniska-praust-i-zipplau-1944/
http://praust.blog.pl/category/czas-pogardy/
Obóz główny znajdował się na terenie obecnych ogródków działkowych
na ulicy Powstańców Warszawy a zasięgiem obejmował całe lotnisko wojskowe z siedzibą w pałacyku Kochstedt.
- Pałacyk Kochstedt
Liczby te to tylko dane statystyczne bo przez obóz mogły przejść tysiące osób. Według wspomnień więźniarek z początkowej załogi do dnia likwidacji obozu przetrwało ok 200 osób a załoga była cały czas wymieniana.
- Takiej nazwy Komarowa nie pamiętają nawet najstarsi mieszkańcy.
Mapa powiatu gdańskiego z 1954r. Wg nas około 50 procent budynków z mapy może być po Luftwaffe.
Płyta lotniska
Budowy lotniska podjęła się firma KLammt z Królewca
Przedwojenna siedziba firmy:
Baufirma, Ausführung von Bauten jeder Art in Beton-,
Eisenbeton-, Hoch- und Tiefbau
Firma Klammt
Hermann KLAMMT
Adres Münzstraße 14 Königsberg
W budowie lotniska partycypowały organizacja Todt-a oraz
urzędy budowlane Luftwaffe – największe z nich działały w Praust i Königsberg.
Najprawdopodobniej: https://de.wikipedia.org/wiki/H._Klammt_AG . Wyrównano teren, wprowadzono systemy melioracyjny. Wszystko kosztem setek więźniów podobozów w Praust. Znaleźliśmy również dokumenty o handlu ludźmi dla potrzeb rozbudowy lotniska !!!
- Główna płyta lotniska Praust
- Odpływy wody z głównej płyty lotniska
- Specjalnie uformowany beton, płyty w kształcie łódki do odpływu wody. Płyta boczna
- Płyta lotniska- pas przy pałacyku Kochstedt
Kolejka i dworzec na jednostkę:
Znajdowała się przy wjeździe na Komarowo gdzie obecnie są garaże.
Ślad torów kolejowych był widoczny jeszcze niedawno.
- Kalibracja
z mapy aliantów oraz współczesnej mapy geoportal. Z tego rejonu do
Pruszcza przebiegała również droga główna w kierunku ul. Pułaskiego
- Pozostałości
po torowisku. Wykropkowane zniszczone budynki, linia kolejowa na czarno
zaznaczone istniejące w 1954 r budynki i jeszcze tory kolejki
- Widok
na tyły garaży od strony lotniska. To tutaj znajdowały się perony
rozładunkowe i być może pracowali tu więźniowie obozu kolejowego
- Aleja Drzew Kochstedt
- Widok w stronę osiedla. Po prawej widoczny budynek gospodarczy
- Widok w stronę jednostki
- Herb rodziny Julius-a Schlenther-a. Pierwszej rodziny z Kleinfof
- wybudował pośrodku swojej posiadłości nowy dwór, któremu nadano nazwę
Mały Dwór (Kleinhof) – Kleinhof Praust (1857 – 1903)
W 1903 posiadłość nabył Hermann Koch, który zbudował tu pałac uzyskując zarazem urzędową zgodę na zmianę nazwy miejscowości na Kochstedt.
Trafiliśmy jeszcze na jedną do tej pory nie publikowaną nazwę !!
-Abbau von Praust (do 1857)
-Kleinhof – Kleinhof Praust (1857 – 1903)
-Kochstedt (1903 )
-Gut Kochstedt (1938)
Nazwa ta obowiązywała do 1945,
- Szkic na podstawie szpiegowskiej mapy aliantów 1944r. Widoczny park z pałacykiem, budynki gospodarcze
- Żołnierze polscy, służący w jednostce przy niemieckich barakach
- Pałac Kochstedt
Właściciel posiadłości soleckiej pan Julius Schlenther w 1853 roku sprzedał
swój dwór i ogród panu von Kries(z Wacmierza) do założenia handlu
ogrodniczego (teraz Rathke i syn) i zbudowal sobie nowy dwór w środku
swoich pól,koło i za koleją żelazną (Kleinhof,teraz Kochstedt)
Dom dopiero był gotowy w 1855 roku,do tego czasu rodzina Schlentherow
mieszkała w starym,później Palacu Wiedemanna(dzisiaj Markt nr.2).
W 1872 zbudował pan Schlenther przejście przez tory kolejowe kolo
Kleinhofu,wytwornie serów która dzierżawcy Ketzlerowi przez długi czas
kwitła, później pod upadla, bo ten dzierżawca później świeże mleko odstawiał
w Gdańsku,tak jakby sery robił.(dzisiaj ten budynek, Kochstedt nr.5 jako
Insthaus).
Pan major Gustaw Schlenther, który ojcowską ziemię"Kleinhof" od
roku 1874 najpierw dzierżawiąc, od 1886 r. jako właściciel sprzedał początek
grudnia 1900 r. Landesbankowi. Pan Schlenther który szczycił się w otoczeniu
poważaniem i przez 10 lat był członkiem obwodowej komisji, także 6 lat
dzielnicowej komisji,po wielu złych zbiorach,a także gospodarczej
nieudolności, był przymuszony do sprzedaży.
Landesbank postawił jako administratora tej posiadłości pana Leweck, który
po pewnym czasie został zastąpiony przez pana Bernharda Pennera.
15 maja 1903 roku sprzedał Landesbank posiadłość Kleinhof panu Hermannowi
Kochowi z Eggersdorfu. Ten zbudował na tej posiadłości nowy piękny palac i
otrzymał pozwolenie posiadana nazwy"Kochstedt". Jego zamiarem było
stworzenie oddzielnej dzielnicy z posiadłością i od gminy pruszczańskiej
się odłączyć, jednak do tego nie doszło bo gmina zażądała od niego wysokiej
sumy pieniężnej.
Z przed kilku laty przez pana Kocha nowo wybudowany pałac 16 grudnia 1907
roku został przez ogień zniszczony, pożar powstał przypuszczalnie na
poddaszu położonej wędzarni i za późno odkryty.
Jak w końcu wiejskie sikawki przyjechały już była ta piękna budowla nie do
uratowania.
Taka jest historia do 1913 roku.
Mieszkańcy Kochstedt z największej listy mieszkańców Praust:
http://praust.blog.pl/category/lista-mieszkancow-praust/
Priewe;Otto;Eisenbahner;Gut Kochstedt 6
Schlicht;Ida;;Gut Kochstedt 6
Cieslikowski;August;Stellmacher;Gut Kochstedt 5
Howe;Otto;Maurer;Gut Kochstedt 5
Hufnagel;Bruno;Arbeiter;Gut Kochstedt 5
Hufnagel;Helene;Witwe;Gut Kochstedt 5
Kaleß;Friedrich;Invalide;Gut Kochstedt 5
Latzke;Adam;Zimmerer;Gut Kochstedt 5
Latzke;Gertrud;;Gut Kochstedt 5
Mania;Michael;Unternehmer;Gut Kochstedt 5
Mania;Gertrud;;Gut Kochstedt 4
Mania;Helene;;Gut Kochstedt 5
Ostrowski;Johann;Arbeiter;Gut Kochstedt 5
Nolte;August;Stellmacher;Gut Kochstedt 5
Schwichtenberg;Anton;Arbeiter;Gut Kochstedt 5
Schwichtenberg;Joseph;Arbeiter;Gut Kochstedt 5
Socha;Anton;Nachtwächter;Gut Kochstedt 5
Socha;Johann;Arbeiter;Gut Kochstedt 5
Socha;Elisabeth;Areiterin;Gut Kochstedt 5
Zamzau;Karl;Arbeiter;Gut Kochstedt 5
Zamzau;Paul;Arbeiter;Gut Kochstedt 5
Zamzau;Maria;Invalidin;Gut Kochstedt 5
Neubert;Johann;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Neubert;Otto;Arbeiter;Gut Kochstedt 3
Kloskowski;Felix;Chauffeur;Gut Kochstedt 3
Damaschke;Max;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Hiller;Gustav;Kutscher;Gut Kochstedt 4
Plicht;Johann;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Plicht;Paul;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Plicht;Theodor;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Pranschke;Adolf;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Pranschke;Gertrud;Arbeiterin;Gut Kochstedt 4
Richert;Franz;Oberschweizer;Gut Kochstedt 4
Rick;Jakob;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Schafrick;Bertold;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Schafrick;Bertold;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Schlagowski;Albert;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Schlagowski;Bernhard;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Schlagowski;Franz;Arbeiter;Gut Kochstedt 4
Seinwill;Karl;Unterschweizer;Gut Kochstedt 4
Domröse;Hermann;Invalide;Gut Kochstedt 3
Gillmeister;Karl;Schmied;Gut Kochstedt 3
Krajewski;Marzell;Gärtner;Gut Kochstedt 3
Krajewski;Gertrud;;Gut Kochstedt 3
Zube;Karl;Arbeiter;Gut Kochstedt 3
Zube;Karl;Arbeiter;Gut Kochstedt 3
Hennig;Theodor;Oberinspektor;Gut Kochstedt 2
Link;Karl;Hofmeister;Gut Kochstedt 2
Link;Luise;;Gut Kochstedt 2
Sturmhoefel;Karl-Heinz;Inspektor;Gut Kochstedt 2
Koch-Kochstedt;Bernd;Landwirt;Gut Kochstedt 1
Koch-Kochstedt;Olga;Gutsbesitzerin;Gut Kochstedt 1
Schwarzrock;Elisabeth;Hausdame;Gut Kochstedt 1
Wunsch;Anna;Stütze;Gut Kochstedt 1
http://gov.genealogy.net/item/show/KOCEDTJO94IG
http://www.westpreussen.de/cms/ct/ortsverzeichnis/details.php?ID=3371
Warto wspomnieć że w Pałacu znajduje się arcyciekawa Sala Tradycji.
Kilka zdjęć znajdziecie na stronie:
http://49blot.wp.mil.pl/pl/38.html
- Pałac Kochstedt
- Pałac Kochstedt
- Pałac Kochstedt
- Pałac Kochstedt, przepięknie rzeźbione ozdoby schodów
- Pałac Kochstedt, przepięknie rzeźbione ozdoby schodów
- Pałac Kochstedt
- Pałac Kochstedt
- Pałac Kochstedt
- Pałac Kochstedt- ciekawe rzeźbienia schodów, smoki, bazyliszki...
- Metaloplastyka schodów
- Aleja drzew w rejonie pałacyku
Każda a na pewno tak wiekowa budowla skrywa swoje tajemnice. Jedna z nich nieoficjalnie podzielili się pasjonaci tego terenu. W latach 90-tych odwiedził te tereny syn właściciela majątku. Zapytany o pamiątki z Praust wspominał z łezką w oku że na opuszczenie domu miał...godzinę. Czy na terenie majątku są ukryte "skarby"domowe po byłych właścicielach? Być może. My wiemy gdzie może być ukryty dobytek Kochstedt. Problem w tym że żołnierze maja swoje procedury. Nie szperają wykrywaczami w terenie, nie ganiają po krzakach szukając betonu, być może po pracy ale nie na służbie.
My mamy dla Was otwartą propozycję- ekipa "Poszukiwaczy historii" czyli Archeolog (Olaf Popkiewicz) i poszukiwacz, dziennikarz (Radek Biczak) - dwóch naukowców-zapaleńców, chętnie odkryją tajemnice. Ekipa wyraziła chęć na przebadanie archeologiczne rejonu domniemanego schronu, ziemianki. A na razie mała zajawka- skan lidarowy, wskazujący na ukryta piwnicę !!!
- Piwnica Kochstedt- czy kryje w sobie majątek byłego właściciela?
Betonowe pozostałości:
- Betonowe pozostałości.
- Betonowe pozostałości.
- Betonowe pozostałości- współczesne lampy na potężnych blokach
- Betonowe pozostałości- rejon tzw. stolarni
- Betonowe pozostałości- rejon tzw. stolarni
- Betonowe pozostałości- rejon tzw. stolarni
- Betonowe pozostałości- rejon tzw. stolarni
- Betonowe pozostałości
- Betonowe pozostałości, ciekawe silosy
- Betonowe pozostałości- rejon tzw. stolarni
- Betonowe pozostałości- rejon tzw. stolarni
- Betonowe pozostałości- rejon budynku gospodarczego
System naprowadzania, anteny:
Z przelotu aliantów wynika ze Niemcy dysponowali w 1944r. systemem naprowadzania, na terenie Kochstedt znajdowały się:
http://praust.blog.pl/files/2015/12/Notka-lotnisko-Praust.jpg
Wspomagała ich AERADIO Stacja, która znajdowała się w Zipplau (Cieplewo)
- AERADIO Stacja Zipplau (Cieplewo)
Więcej o lotnisku wojskowym z Zipplau( Cieplewo) znajdziecie:
http://praust.blog.pl/category/cieplewo-zipplau/
Stacja radarowa na terenie jednostki znajdowała się w kierunku rzeki Gęsia.
Nie udało nam się sprawdzić pozostałości w lesie ale jeden transformator w tym rejonie może wskazywać na więcej pamiątek.
- Wireless
station- miejsce gdzie znajdowała sie stacja radarowa w Praust
niedaleko pałacu Kochstedt. Kalibracja z mapy szpiegowskiej aliantów na
tle współczesnej mapy geoportal
- Transformator w rejonie stacji radarowej Luftwaffe
- Betonowe pozostałości w rejonie stacji radarowej Luftwaffe
- Radar Würzburg
FuMG 65 "Würzburg-Riese",
2. mittlere Flugmelde-Leit Kompanie,
Stellung „Makrele“
Goszyn- Goshin
- Goszyn- Goshin
- Hohenstein, Kohling- Pszczółki, Kolnik
- Hohenstein, Kohling- Pszczółki, Kolnik
- Hohenstein, Kohling- Pszczółki, Kolnik
2. mittlere Flugmelde-Leit Kompanie,
Stellung „Makrele“
http://www.ww2.dk/ground/ln/ln262.html
http://www.ww2.dk/ground/ln/ln261.html
Luftnachrichten-Regiment 261 at Hohenstein !!! Pszczółki !!!
(Stellung "Makrele")
2. mittlere Flugmelde-Leit Kompanie at Hohenstein,
near Danzig (Stellung "Makrele")
(new); from 7.2.45 under Flugmelde-Abteilung Ostpreussen
Na terenie Polski znajdowało się ich ponad 100, a w całej Europie ponad 1500. Stacje te były wyposażone głównie w radary FuMG-65 (FuMO-214) Würzburg-Riese oraz Freya
Potężna lista radarów:
http://www.geschichtsspuren.de/index.php?typ=19&quad=1&sort=0&option=com_fmdb&task=1&Itemid=63
Opracowywany w firmie Telefunken od połowy lat trzydziestych. Pierwszy model, oznaczony Würzburg A, wszedł do służby w 1940; następne wersje: B, C i D były wprowadzane do 1941. Kolejne wersje miały udoskonalaną elektronikę, pozwalającą na zautomatyzowanie naprowadzania na cel. Wszystkie umieszczane były na przewoźnych przyczepach i miały składane anteny na czas transportu.
Trzymetrowej średnicy antena i nadajnik o mocy od 7 do 11 kW, pracujący na fali 54-53 cm (553-566 MHz), dawały maksymalny zasięg przeszukiwania ok. 40 km i śledzenia ok. 25 km. Radar miał częstotliwość wysyłania impulsów ok. 3750 (dokładność pomiaru odległości ok. 25 m). Radarów tych wyprodukowano ok. 4000 sztuk.
Dla większej dokładności pomiaru skonstruowano następnie większą wersję, nazwaną
FuMG 65 Würzburg-Riese („Wielki Würzburg”),
która posiadała antenę o średnicy 7,4 m i silniejszy nadajnik zapewniający zasięg do 70 km (układ elektroniczny pozostał bez zmian). Würzburg-Riese były montowane w stałych stacjach naziemnych, których zbudowano ok. 1500.
W lutym 1942 hitlerowska stacja radarowa w Bruneval stała się celem udanego ataku brytyjskich spadochroniarzy (Operacja Biting). W jej wyniku Anglicy zdobyli podstawowe komponenty elektroniczne radaru Würzburg-Riese, będącego na wyposażeniu stacji. Udana operacja przyniosła aliantom dodatkowe korzyści dzięki reakcji dowództwa Luftwaffe, które nakazało otoczenie podwójną linią zasieków wszystkich stacji radiolokacyjnych. Do tego momentu były one bowiem niezwykle trudne do wykrycia, teraz dzięki podwójnej otoczce „kresek” stały się doskonale widoczne na zdjęciach lotniczych. To, z założenia służące poprawie bezpieczeństwa działanie, w rzeczywistości umożliwiło zniszczenie większości z nich podczas przygotowań do lądowania w Normandii w 1944.
Dwa radary Würzburg stanowiły podstawowe wyposażenie wszystkich trzech kategorii (1, 2, 3) stacji radiolokacyjnych tworzących tzw. Linię Kammhubera. W ramach systemu zwalczania wrogich samolotów Himmelbett odpowiadały za określanie pozycji namierzanego bombowca (pierwszy radar) i przechwytującego go myśliwca nocnego (drugi radar). Radar ten pozostawał w użyciu do końca II wojny światowej.
http://opencaching.pl/viewcache.php?wp=OP3597
"Aleja Dorniera":
Nazwana tak przez nas droga z pałacu Kochstedt do Praust- Werdestr., obozu Praust na obecnej ulicy Powstańców Warszawy.
- "Aleja
Dorniera"- stare mapy wskazują na drogę z drzewami, z pałacu Kochstedt
do Praust. W 1944 r. Była już wycięta na potrzeby rozwijającego się
lotniska.
- "Aleja
Dorniera"- jedno z pierwszych zdjęć z stare forum pruszcz,
przedstawiające DO-17. Data najprawdopodobniej 39-43. Po skanowaniu
fotografii w dużej rozdzielczości widoczny jest pałac Kochstedt.
- "Aleja Dorniera"- widok współczesny na pałac Kochstedt
- "Aleja Dorniera"- widok w kierunku na obóz Praust/ Pruszcz Gdański
- "Aleja Dorniera"- z cyklu "Było- Jest" http://praust.blog.pl/category/bylo-jest-praust-pruszcz-gdanski/
Aleja drzew na tle zdjęcia jakie przekazał syn właściciela majątku panu M.Kochanowskiemu- zasłużonemu działaczowi, lotnikowi oraz autorowi książek o lotnictwie.
- "Aleja Dorniera"- z cyklu "Było- Jest" http://praust.blog.pl/category/bylo-jest-praust-pruszcz-gdanski/
Aleja drzew na tle zdjęcia jakie przekazał syn właściciela majątku panu M.Kochanowskiemu- zasłużonemu działaczowi, lotnikowi oraz autorowi książek o lotnictwie.
- Schron w okolicy budynku gospodarczego
- Schron w okolicy budynku gospodarczego. Niestety nie wszyscy umieją przyjmować gościnę i skorzystać ze śmietnika. Polska wiocha...
- Schron w okolicy budynku gospodarczego
Stare i wycięte drzewa:
- Drzewa być może pamiętające stare czasy
- Drzewa...
- Drzewa...
- Drzewa...
- Aleja drzew przy pałacu Kochstedt, czy tutaj mieściły się baraki obozowe?
Stolarnia:
Stolarnia przy pałacu Kochstedt
- Stolarnia
- Stolarnia
- Stolarnia
- Stolarnia
Budynek gospodarczy:
- Budynek gospodarczy przy pałacu Kochstedt
- Budynek gospodarczy
- Budynek gospodarczy
Jeszcze pod sam koniec wizyty na pokazach dwa arcyciekawe widoki rzadkie dla oczu cywila.
Widok na Roszkowo- przy okazji odnośnik na informacje o tej miejscowości oraz lotnisko w tamtej części: http://praust.blog.pl/category/roszkowo-rostau/
- Widok z bazy na Roszkowo
- Widok z bazy na Pruszcz Gdański
Ciekawostka poszukiwawcza:
Dalsze poszukiwania informacji o lotnisku Praust.
Najprawdopodobniej pierwsze lądowanie samolotu 1928.04.04.
Wyszukane na podstawie rozdziału "Pruszczańskie skrzydła-
pomiędzy sportem a wojną" M. Bakun.
Tłumaczył P.Wójcik
Lądowanie awaryjne koło Pruszcza..
Samolot kursujący na linii Berlin - Gdańsk - Królewiec musiał lądować awaryjnie wczoraj około godziny 3.00 po południu na sciernisku majątku Kochstedt przy szosie Pruszcz -Cedry Wielkie,
Przylot na lotnisko we Wrzeszczu w tym czasie nie był możliwy z powodu nad wyraz silnej mgły. Lądowanie odbyło się gładko. Z siedmiu podróżujących pasażerów dwóch zostało odebranych samochodem, pięciu pozostałych mogło około 5.30, gdy mgła osłabła, dalej kontynuować podróż do Wrzeszcza.
Start z Gdańska do Królewca odbył się już przy wyraźnie lepszej sytuacji pogodowej.
Kończymy powoli wizytę na udostępnionych terenach. Podejrzewamy że pamiątek na terenie jednostki jest więcej. Liczymy na ponowna wizytę i przekazanie Wam ciekawostek z terenu. Pozdrowienia dla Stowarzyszenia- 49 Miłośników Lotnictwa w Pruszczu Gdańskim oraz całej ekipy 49 Bazy Lotniczej.
